“.....i hmaia thlantui luang zawih zawihin chaw i ei tawh ang..” tih hi Pathianin Adam hnena a sawi a ni a. Kan hnena a sawi pawh a ni. Pathianin kan hnena he thu a sawi hian a ti mai mai lo va, chuvang chuan keini pawhin khun khan takin he thu hi kan ngaihtuahzui a, kan uizui a pawimawh hle.
Eden huan thei ei loh tur an ei avangin Pathianin thil pathum; rul, hmeichhia leh Adama te chungah hremna a lek a.
1. RUL: Pathian chuan rul chu tleng thin tawh turin a hrem a. Vaivut ei thin tur leh, hmeichhe thlah nena indo tawh turin a chungthu a rel a. Hei vang hi a ni ngei ang, rul kan hmuh hlek hian thah kan chak a, kan huat nghal em em zel ni. Rul lah chuan mi chuk a chak a; zirmi ten ‘rul hian a thawk aphitin min chuk lo va, amah kan tihbuai thin avangin min chuk chauh zawk a ni’, ti thin mahse, a dik famkim lo. Inhnaihchilh tawh phawt chuan min chuk an tum a, keini lahin hmuh chuan thah ngei ngei kan duh tlat thin, hei hi Genesis 3:15 a Pathianin a hremna a lo dah daih tawh vang zawk niin a lang. Pathianin thu a pek ang ngeiin a bawk vak a, vaivut pawh a ei ta reng a. Rul hian ransa te a dawlh fo va, an fai nge fai lo, vut an kai nge kai lo a sawi lo va, a sil fai ngai kher kher lo, a dawlh pawp mai zel. Tichuan vut tam tak a ei tel thin a. Chubakah a lei hian lei a hawl kual a, a hnim a hnim kual thin, chutih pah chuan vut tam tak a liak lut thin bawk tiin mi thiam ten an sawi thin. Pathianin a hremna ang chiah chiahin vawiin ni thlengin a awm.
2. HMEICHHIA: Hmeichhe laka Pathian hremna chu nau na taka hrin leh pasal thu thua awm a ni a. Nau hrin hi a na ta ngiang reng a ni. Mithiamte chuan na tehna an nei a, chu chu DOL an ti. Miin dol 45 thleng a tuar thei a, chu chu ruh 20 a ruala tliak ang tluka na a ni an ti. An sawi dan chuan hmeichhe nau hring hi chu dol 57 lai a ni e, an tih chu! Chuvang chuan Pathian hian a hremna hi a ti mai mai lo tih a hriat hle.
“..i duh zawng chu i pasal lam a ni ang a, a ni chuan i chungah thu a nei fo ang..” a ti bawk a. Hei vang hi em ni aw, hmeihhiate hi mipa aia an lunglen theih a, an romantic zawk a, romantic lam an lawm zawk thin tih te a ngaihtuah theih a. Hei vang tho hi em ni a, nupui vua vua te pawh hi an nupui te hian an tlansan theih hauh loh a tih theih bawk. Mizo zingah ngat phei chuan Pathianin hmeichhe lakah min dah chung nung tawh nen, kan han innei a, mo man cheng 420 kan pe bawk a, chuti chunga nupui te thu a kawi a ngil a, a dik leh dik lo thlu lova zawm mai mai hi zawng Genesis nen hian a inmil thei mawlh lo mai!
Mihring chankanna kal zelah mipa leh hmeichhe intluk tlanna te a lo chhuak a, hmeichhiain nau an neih pawhin na tuar mang lo tein an nei thei tawh a. A tira Pathian min beisei dan leh kan nikhua loh avanga min hremna nen a inpersan ta hle mai. Hmeichhia ten rul tluk pawhin Pathian thu an awih zo tawh lo a ang viau!
3. MIPA : Adama hnenah thung chuan Pathianin hremna khauh pui pui mai a lek ta nghek mai a. Chung zinga umzui ka chak ber chu “...i hmaia thlantui luang zawih zawihin chaw i ei tawh ang..” tih hi ni.
Pathian hian engvanga thlan tui ber kher han chhawp chhuak nge a nih aw? Engvangin nge sam tuak chhawk khawpin hna i thawk ang emaw, mawk thim mak khawpin hna i thawk ang emaw a tih loh le? Pathian hian hnam hrang hrang; rawng hrag hrang nei kan la awm dawn tih a man chiang khawp a, thenkhat tan sam tuak var veka khawpa hnathawh te chu a har lo, an sam a var sa tlat a. Mawk thim vek khawpa hna thawh pawh a har lo, thenkhat chu belmang ang tlata hang sa an ni a! Chilthli tla duah khawpa hna thawk turin min ti lo, min lo ti pawh ni se chil chu duh hun hunah kan pik mai mai thei si. Thlan a hmanna chhan kher hi chu hnam tin hi kan thlan rawng a inang a, bakah thlan hi duh duha tih chhuah theih a ni lo. Rim taka leh hah taka thawh avang chauh va thlan tla thei kan ni tlat.
Pathianin thlan tla zawih zawih a han thawk tura min tih hian then khat chuan anchhia emaw an ti a. Kan Bible ngei pawhin Pathian Hremna a ti hial a. Mahse hei hi hremna anga ngaih chi pawh a ni lo, Pathian thuvuakthlak, kan sual avanga kan nih tur dinhmun thar a siam mai a ni. He thuvuakthlak kan zawm loh avangin mi tam tak kan dam thei lo va, he thu hi kan ngaih pawimawh loh avangin mahni leh mahni chhiat leh zualnaah kan inhruai lut mek a ni.
Thlan tui tih tlak hi anchhia ni lovin Pathian malsawmna (blessing) a nih zawk mah. Rim taka hna kan thawh vang emaw, nasa taka taksa insawizawina kan neih emaw avanga kan thlan kan tih tlak hian hlawkna kan dawng nasa em em a ni. Chungte chu:
1. Thlan tla khawpa kan taksa a chet hian kan thisen a lo lum a. Tichuan kan thisen zam zawng zawnga thisen kal kual te chak takin an kal thei a. Chu chuan thisen zam kara thau awm te a titui a, thisen kal vel daltu a su hawng thei. Chu chuan kan lungphu a tihrisel a, thisen semkualtu lung ber a hrisel chuan mumal takin thisen a sem kual thei a, lungphu chawl a veng.
2. Mihring nunna ber chu kan taksa a cell te hi an ni a. Chung cell te chu an thi thei thin a. Thlan tla khawpa kan chet hian kan metabolism a ti chak a, chu chuan chaw pai tawih hma na te, cell leh cell inkara chakna inpek tawnna te a ti chak a. Metabolism chak nei chu mi hrisel an lo ni a. Chumi nei tur chuan thlan tih tlak bawrh bawrh fo a pawimawh em em a ni.
3. Kan taksa tana tur hlauhawm chi hrang hrang hi kan boruak hip a tang te, kan thil ei leh thil in atang tein kan taksa ah hian a lut reng a. Chung tur(toxin) paih chhuah dan kawng tha ber, mawl leh awlsam chu thlan tihtlak hi a ni. Thlan tla thin te hrisel chhan chu an taksa tina thei tur tur an paih chhuah thin vang mai a ni.
4. Thlan tihtlak hian immune system a tichak thin. Immune system chu kan taksa a natna do thei tu pawl hi an ni a. Natna dotu pawl an chak loh chuan natna in kan taksa a hneh a, natna hri kan kai thuai thin. Immune system tichak tur hian thil man to leh harsa tak tak a awm laiin thlan tla khawpa chet mai hi kawng awlsam leh tlawm mi vantlangin kan tih theih chu a ni.
5. Thlan tla khawpa che fote chu an chaw ei a tui a, chaw an ei that chuan tha an nei a, an taksa a chak a, taksa chak leh hrisel chu an hlim thin. Taksa chak chuan rilru hah a chhawk thui thei hle. Eng emaw a vanga i rilru a hah emaw, vei tlut tlut i nei emaw a nih hlauh chuan thlan tla khawpin hna thawk rawh. Chutiang tih tur i neih loh chuan thlan tla bawrh bawrh khawpin insawizawi la, i rilru hahna a kiam duak thei. Chuvangin khawthlang lamah chuan stress tihtlem nan taksa insawizawi an uar em em a ni.
6. Thlan tihtlak vak hi Hi-tec cooling system a ni e, an ti a. Kan taksa vawng dai tur leh kan mamawh tawk a taksa temaprature vawng tur hian thlan tih tlak thin a tangkai em em a ni.
7. Thlan tih tlak hian vun kua te vun kaw lo lai te a tifai a, sahbawn tihfai phak loh a tifai thei. Thlan tla mi chu an ti a nung a, an vung rawng a dik a, an lang fai bawk. Hmel thatna leh nalhna hnar pawimawh tak pakhat a ni.
Kan eizawna avangin nitin kan thlan a tla bawrh bawrh thin a ni thei, vui lovin i lawm ang u, Pathian malsawmna a ni. Mizorama kan kawtkai chhuk leh chho tak mai te, loh theih lohva ke a kan kal vak vak mai te, kawng rem lo taka rit kan phur tawrh tawrh te hi a hahthlak em em mahse Pathian malsawmna a ni, kan taksa hrisel nan kan mamawh a ni. Babu taka pisa a bawp khawkherha thut te chakawmin kan hre thin, hahdam turah kan ngai fo mai. Mahse a lo ni lo, kan inchawm zawh phawt chuan hna hahthlak apiang leh kan thlan ko chhuak tam thei apiang hi hna tha a lo ni. Pathianin kan nihna tura a ruat a ni a, chu chu kan zawm phawt chuan kan tana tha tur a lo ni zawk daih mai. Pathian thatzia chu maw...kan sual avanga min hremna ber pawh dik taka kan zawm chuan kan tana that tur zawk a lo la ni cheu mai!
Mizorama khawpui lian deuh va intiawmawl leh intieitui ho hi an va ngaihtuahawm em! Thlai aia sa ei nasa, kea tawite pawh kal peih lo, rim taka hna thawk si lo. Thlan titla tura taksa sawizawi peih hauh si lo te hian Pathian hremna thu an zawm lo. Pathian chuan awm awl tur te, hahdam taka ei zawng turte, taksa hul phuka thu tai huar tur ten min ti lo, rim taka thawka, hmaia thlantui luang zawih zawih a chaw ei turin min ti zawk a ni. Tichuan kan taksa, Lalpa Temple chu a lo hrisel ang a, chu ngei chuan Amah Pathian kan chawimawi thei dawn a ni.
