Tuesday, November 19, 2013

TLAI KHAWHNU PIANCHAM LAWMNA


Nizan (Nov.17 2013 Sunday zan) khan ka birthday tlai khaw hnuah kan lawmpui dawn che tiin nu 2 leh nula 2 an rawn insawmkhawm a. Ei siam lama 'kei ka ni' inti thah an ni bawk a, ei chu an siam tui ngei reng mai. Min khek riltam te te a, chutah min han hrai ta a, a tui ngei mai.

Chaw ei kham chuan kan titi ta a, kei pawh chuan darkar 1 zet chu ka thutpui a. Titi a tui bawk a, an tawng mawh lo hlawm khawp mai a. A rik hian an ri bawrh bawrh a ni ber mai. A birthday neitupa ber chuan ka inthiarfihlimsan a, ka thlah fal ta a ni ber ang chu. Hmeichhe 5 chu an titi ta tak tak a, an nui bawrh bawrh bawk a. Ri reng reng a reh lo. Ka piancham nuam ti taka an hmang kha ka lawm a, an thawm ka ngaithla reng a, a upa pa an tawng ring a, a naupang pang an tawng rang a, a milai laiin sawi tur an ngah emaw tih tur a ni!

Chutia ka inthiarfihlim chhan chu engnge pawh ka hre lo, ka khawhar nge, ka inkiltawih nge pawh ka hre lo, living room lamah TV mahni chauhvin ka en ta ngar ngar a. Hmeichhe 5 lah chuan ka awm lo tih pawh an hre chuang lova, an hlim ngai rengin an hlim a, ka birthday a ni tih pawh an hre chang ngut tawh hmel lo. Isua lam ngaihtuah lek lova Krismas kan hmang thin te pawh min ngaihtuah chhuahtir rum rum!

An nui bawrh bawrh reng a; an ri nawk nawk reng bawk a, tawng an inchuh pawh a ni lo, chuh pawh an tum lo, tawng chu an chanvo ah an ngai theuh ni berin a lang. A chang chuan an inngaithlatawn seng lo ni ten ka hria. A chang chuan an 5 chuan an tawng rual vek te'n ka hre thin! Kha ti taka 'hit' tur kha tih hria se chuan a tua te pawh khan chaw ei khawm leh turin, "Ka hman lo," an tih ka ring miah lo!
Amawiin zo ar a rawn thawh a, a huaihawttu berah leh a thu berah a tang a, a hah ber bawk.

Zawmi, Maruati,Kei, Zoremi, Amawii,Kimtei

Inhmuhkhawm a khat a, a tuk hna thawh a lo ni nen, boruak an am hle...

Zoremi bai chhuan a tui a, Amawii salad siam a tui bawk..zoar nen.

Chawhmeh chu a tam tlurh lo, mahse a quality a, hrawk a fah a ni ber mai.

Thursday, November 14, 2013

A TAWK A AWM....


A TAWK A AWM!

Philippines ramah khian tribal hnam pakhat an awm a. Chung mite chuan thawnthu ngaihnawm tak pakhat an nei a. Chu chu an tu leh fate thlengin an inzirtir thin a, chu chuan an hnam a tihuaisenin a hmangaihtir a, an hnampui te hmangaihna leh mahni hnama induhna te a pe a, chuvang chuan Philippines hi ram dang mi, Spanish te, American te, Japanese ten awp tawh mahse, he tlang mi hnam hi chu tuman an awp ve ngai lo. Hnam thawnthu an neih that em vang a ni.

An thawnthuah chuan; Pathianin mihring a siam tirh khan hlumin a siam a, chu chu meiah a rawh ro va. Pathian chuan a lo vil tha tawk lo va, a lo rawh rei deuh va. A han hriat chhuah a, an phawrh meuh chuan a lo ut hle tawh a, chuta tang chuan midum ho hi an lo piang ta a ni. Pathian chuan tha a ti lova a dang a siam leh ta a. A ut lutuk a hlauh a vangin a phawrh thuai a, a la var pur a; chuta tang chuan mingo ho hi an lo piang leh a. Pathian chuan tha a la ti ta chuang lova a dang a siam leh a. 'Tun tum chu ngunthluk takin ka vil tawh ang,' a ti a. Tichuan a hun takah a thur ta a, keini ho hi kan lo piang chhuak ta a ni. Kan dum lo va, kan var hek lo, an ti thin. Keini Mizo te pawh hian chu chu kan tawmpui thei awm e.

Mizoramah political party duhawm tak mai Congress a lo lar chhuak a. He pawl hi India ram pum huap a ni a, a lian a, a zau a, an hausa bawk a. Mi tin an leng a, mi tam tak an awm a. Chu pawla awm te chu an rilru a zau va, Mizo hnam tan bika ding ni hek lo, Vai te, Khasi te, Bihari te, Bengali te, Nepali te, Tuikuk te, a hnam tin an leng vek mai. Mizo te pual bik a nih loh avangin a bik taka Mizo te duhsakna pawh awm tawh chuang lova, he pawl hi chu hnam tin inphek enna ang reng a ni. He pawla awm te hi chu an inti unau va, an inthliar lo va, an induhsaktawn a, hnam hrang hrang te pawh unau ang chiahin an awm a, hnam bik inlakhranna leh nun khaw chhuah tumna awm hran lo va, hnam tenau tan chuan ze hlohna lipui a ni hawt mai. Mahni hnam culture bik leh tih dan phung a leklam hleih theih loh a ni ber mai a, inhrutrualna, inchhuan finna lipui (big boiling pot) a ni. Kan hnam ze mawi hloh duh lo tan chuan telna chi a ni lo va, kan hnam ze bil hloh pawi ti lo leh chhuang hran lo tan chuan bawh huam huam chi a ni.

Congress zawng a zau em mai tiin miin MNF an zui a. Hei hi chuan kan hnam a ngai pawimawh khawp mai. A Mizo em em a, he pawl duh dan chuan thil reng reng hi Congress tih dan letling hi a ni fai deuh vek mai. Inphalrai huam ai chuan inkharkhip bam mai te an thlang a, Mizo tak mai a, ramri hung fel thlap mai te an sawi tui hle thin. Mizo pual ngei pawl ni bik hliah hliah a an inhriat avangin he pawl awm lawklawh tawh te chuan party dang hi chu an hmu jenlail hu mai a. Congress ngat phei hi chuan an luak a ti chhuak a. An ni chu Mizo bik hliah hliah, hnam hmangaihtu fal tak angin an inngai a, an inzirtir bawk niin a hriat. 'Tam tlurh ai chuan tlem rem rawm ruh tak' nih an duh fo thin a, Ram hmangaih te, Mizo tih te, Remna leh muanna te hi mawlmang takin an pual bik liau liau niin an hria a, rilru zau tur lam aiin rilru zim lam hawi zawng, vai haw zawng leh hnam dang ngaithei lo zawng zelin an inzirtir emaw ni chu aw a tih theih fo thin a. Awm pawh a awm a chhan chu he pawl hian Mizo chauh a huam avangin; chuvang chuan Mizo inti thei hrih lo te tan te, Mizo ni ve ngai lo tur te tan te chuan he pawlah hian hmun a awm lo reng reng a, a awm ngai lo ang a; a zim tlat.

Congress a zau lutuk a, MNF an zim lutuk a tiin Chung lam hriattirnain a tawk chauh tur ZNP a lo piang ta a. He ZNP hi chuan Zo hnathlak zawng zawng hnam 12 a huam a, ngai teh u Vai ngalsin leh hnam duk dak lo chu zu huam chuang hauh lo va! Bihari te, Kashmiri te, Vai leh Hindu chi reng reng a huam ta hauh lo mai. Hei ngei hi kan mil tawk, kan tana tha tur pawl chu a va ni thei mai awm em! He pawl hian Congress angin vai zawmpui a nei lo va, Zoram chhul chhuak ngei a ni a, MNF angin Zo hnam peng hrang hrang te a chhawk ve si lo. Congress ho chu India ram pum ang hian an lung awi a, ramri mumal pawh an ngaihsak lem lo. MNF chuan kan ram neih mek te hi an duh tawk der a, hung fel mai an duh a, mahse ZNP chuan Pathiana rinnna nghat chungin leh khawvel her zelah beiseina dahin he kan ramri hman mek aia zau fe hi luah thei turah an inngai a. Zo hnahthlak zawng zawng te bawh chin ram hi rorelna hmun khata awm turin political vision thui tak an nei a ni. He vision hi Congress ten sawi ve se nuih a za, MNF ten sawi ve se a huatthlala tlat. An hun lai zawng zawnga an khawsakzia en hian heng pawl pahnih te hi chuan he vision kher hi chu an sawi ve thiang lo hrim hrim.

Chutichuan, sawrkar hmasa tawh te thil tih chhia te hnual suat a, an tih that te tung ding a, thil tha dang tam tak; sawrkar hmasa ten tih nachang an hriat loh, an tih theih loh, an tih peih lohte ti thar turin ZNP chuan rilru thui tak nen he kan Zo Nation hi a din thar dawn a. Zau luat avanga rilru na te, zim luat avanga lunghnur taka hnawl hnuten tanrual hi chakna ni tih hre thar lehin...khawnge a sa lai taka chhu duh lo ten a eng lai berah tal chhu se...a ...'Ni' ah ngei in chhu khauh khauh ang u hmiang.

Wednesday, November 6, 2013

ENGVANGIN MAW NEUTRAL IN ZNP AN VOTE ANG?

ENGVANGIN MAW NEUTRAL IN ZNP AN VOTE ANG?

Sawi tawh angin tun inthlanah hian party ruhkawl te, party mi te, nutral tan lam nei te chuan an vote tur a chiang sa leh ta mai a. Sawi sual theih a ni lo; an tan pangngai an vote ang. Amaherawhchu mi a neutral tak tak a nih chuan ZNP a vote dawn tlat a, a chhan chu a neutral tak tak vang a ni, Zoram thatna a duh tlat hek. 

Party dangte te hi an tha lo em ni?

Party dang PC,MNF leh INC te an tha lo a ni hauh lo. An hun te teah an thain Zoram mipui pawhin ring tak chunga kan lo vote tawh thin te an ni. Kan ram pawh hun rei tak tak chhung an lo kaihruai tawh a, thil tha tam tak pawh an ti a, zep nak emaw tihsual nil nial pawh an nei! Chungte te chu mipui hian an hai lo va, insiam tha tur leh Zoram siamtha tur hian chance tha tak tak mipuiin an pe thin mahse an golden chance hi an bawh pelh hlawm hlauh mai! Entirnan, MNF sawrkar kal ta leh tuna Congress sorkar hian hlauhthawnawm miah lovin an mahni lawngin(absolute majority) sorkarna an siam thei a, ram siam duh tak tak leh a ngaihan hria ni se chuan mipui chuan chance kan pe narawh e. Mahse mipui beng leh hrawk fah khawpin ram an hruai lo ve ve a, mipui phun leh lungawi lo chiar a lo ring ta em em a nih hi. Heti khawpa sawisel kai leh duh khawp loh an nih hi inhriain insiam that duh tak tak ni se; a chhan bulpui chu an hria a lawm, leader ber ber te an thlak ngei ngei ang. Chu chu an tih theih si loh chuan mipui hian heng party ah hian rinna nghah zel a tul fahran ta lo a ni. An leader te thlak se zawng, mipui hian heng party-ah hian an rinawmna leh beiseina pawh an lantir leh mahna!

ZNP hi a tha ber a ni hauh kher lo vang, party thar lam leh lian lo tak pawh a ni. Mahse party chu mihring awmkhawm siam mai a ni a, awmkhawm an tam chuan party lian a ni zui mai a. Neutralin an vote rawn phei chuan sorkarna la tur hian hun rei a ngai hauh lo. Zan hnih khat thil thuin 'boruak' a kal puk a, boruak nei lam lam party an tling thluai thluai mai thin. Inthlan awm tawh zawng zawngah chu chu a hriat theih a, inthlan hnuhnung berah pawh INC kha an rin phak bakin an chak a. Inthlan hmasa lehah pawh an rin phak bakin MNF an chak bawk. Chuvangin tun tumah pawh hian ZNP hian neutral rin a hlawh ngat chuan, an tling thluai thluai lo vang tih tunge sawi thei?

ZNP in party dang zawng aia chance an neih thatna chhan chu hengte hi a ni:

1. Sawrkarna an la siam ve lo. Kristian ram kan nih ang ngeiin khawngaihna nei ram kan ni a. Vai ram angin a chak lam chaktir reng hi kan rilru a ni ve lo va, "intihchhawk ve se" tih rilru hrim hrim hian ringtute thinlung a luah a ni. La sawrkar ve lo an nih avang hian thil tih pawi sawi tur an la nei ve lo va, chu chuan voters ah beiseina sang tak a pek phah!

2. Party president awm mek rau rauvah phat rual lovin ZNP president hi thusawi thiam ber, a ngaihna hre ber, tun lai ber ( facebook pawh a hmang tangkai nasa hle), CM atana due ber hrim hrim, vai hlauh leh zah tur ber, corruption a fihlim ber, Kohhran upa awm chhun, party hrang hrang experience nei tha ber, Law enforcement a that hmel ber, Politic kalkawng chhuk chho ber, ram hmangaih avanga chan nasa ber a ni tih mipui hian an hre tawh a, CM atan en chhin an chak a, chu chu opinion poll zawng zawngin min hrilh a ni.

3. Tun lai khawvel chu tunhma ang a ni tawh lo va, engkim hi langtlang leh inhawng sa vek a ni ta. Thingtlang kil khawr ber pawn cell phone an nei vek tawh a, tv an en vek thei a, eng thilah mah tun hma angin inbum theih a ni tawh lova, politician dawt sawi hrat leh fair lo tan hmun a zim tial tial a, sawrkar rei tawh leh thu lawi lo, dawt leh thudik hrul lo sawi tam tawh tan mi thinlung a inkhar tial tial tlat ta mai! Chu tak chuan la sawrkar ve ngai lo ZNP, dawt leh thu lawilo mipui la fah ve ngai lo dinhmun tithatu a ni.

4. Tun lai khawvel chu thil thar duhna hun a ni a. Motor thar kawr thar leh mi thar thiau ramhruaitu duhna hun a thleng ta. MNF te, INC te, PC te an sual ngawr ngawr vang ni hauh lovin, lo sawrkar leh ta se, eng ang sawrkar nge an nih dawn mipui hian an ral hriat sa tawh a, mipui bei a dawng nghal tlat! MNF emaw INC emaw hi lo sawrkar se, kan CM chu kan hriat tawh tho kha a ni a; tun hma aiin a tar ang a, thu lawilo leh maksak pui pui a sawi tam ang a. "Mipuiin min duh tho" tihna rilru nen a huangtau zual ang a, CM sawia mawilo an phuh chhuah tam tawh tehlul nen, term lehah hi chuan a maka makin thu mak an sawi tam tawh zawk ang. Hemi hrilhlawk dik tur hian zawlnei nih kher pawh ngaiin a lang lo ve!

5. Kohhran hrang dang chu ka sawi thei lo, mahse ZNP leh Mizo Presbyterian Kohhran duhdan hi chu a inmil a ni. A thlawn a thil sem an duh lo ve ve a, Pathian duh dan ang ngeiin rim taka hna thawk a, thawh rah ei tura Mizo mipui te kaih harh hi an tum chu a ni. A thlawna sem hian min ti thatchhia a, min tipamham a, min tikoham a, min tam chhuah thei a ni. Hei hi Pathian thu nen pawh a inmil lo niin a lang, chu chu ZNP leh Kohhran hote hi chuan an do tlat a ni.

6. Thil to chak leh loneitute dinhmun chhe zel hian ZNP a ko lawm lawm a ni. ZNP policy chuan, "Thlai thar hralhna man hre sain lo in nei ang" a ti a. Kha leh chen kha RISK puitling la-in thlai leh sawhthing te an lo ching a, dah tawih, motor chiltir, chawh loh law law, chin tawh loh law law, kut hna thawh tawh loh law law te a hlawh chhuah chu a ni. Hrisel ngaihna pawh a awm hlei nem, retheih nen, rilru nat nen loneitute dinhmun a chhe tak zet a, chhan chhuaktu an auh mai loh nakah. Neksawr, hlamchhiah leh rilru na a mi siam hi a tha lo, an Pathian an au thin si a. Chuvangin loneituten ZNP ah beiseina sang tak an nei a, thalai ten chu chu an hmu thiam a, he party hi hnathawh kawr haktir ngei an tum ang hle.

ZNP a sawrkar emaw party dang an sawrkar emaw pawh ni se, kan ram hruaitu ten hei hi hre rawh u, tun hma ang khan Mizo mipui te hi thu ho leh mawl mang, keini mimawl pawhin kan ngaih nep thil, awm ang lo hi sawi sawi tawh suh a. Thalaite kan competitive rilru tawh a, mi ram hruaitu ropuite kan hria a, kan thik thin; kanram hruaitute pawh hi chhuan ve te pawh kan chak che u alawm. Tun hma deuh chuan thu lawi lovin min bum mai mai thin a, khang hun kha a liam tawh a, bum mai mai theih kan ni tawh lo ti hre rawh u. Computer kan nei fur tawh a, cell phone phei chu mi tinin kan nei ta; in tawng leh chezia hi fiah takin kan SAVED hmak hmak thei tawh a nia!

Sunday, November 3, 2013

NEUTRAL TAK TAK

NEUTRAL TAK TAK:

Fiamthu pakhat,"Durtlang bawnghnute chu chi li a awm a, 
1.Tui pawlh, 
2. Tui pawlh loh 
3. Tui pawlh loh tak tak 
4 Sawr thlak hlim, te" an ti thin a. 

Chutiang chiah chuan Mizoram mipui (voters te) pawh hi chi li an awmin ka hre thin. 
1 Party ruhkawl 
2. Party mi
3. Neutral inti
4. Neutral tak tak.

Heng voters chi li-ah hian Party ruhkawl ho hi chu sawi an ngai lova, an pute thu thu hi a ni tawp mai a, nitin party pisa ah an kal a, nilengin an va thu ve a, party PR te an hawn a, party tan an tangkai em em vek mai, party tan mi duhawm te an ni.

Party mite erawh hi chu nitin party office kal chuang lo; hming inziak lut, tui ve tak tak te an ni a. "Utawk pawh ni se ka vote ang" ti chi kha an ni a, eng boruak mahin an tanhmun a sawi dang lam lem lo, ral khatah party tan an rinawm em em mai a ni.

Neutral rawngkai Neutral inti leh neutral tak tak te hi an pawimawh khawp mai a. Inthlan apiangin heng mite sukthlek hian kori a tu thei khawp mai a. Neutral inti ho hi chu Kohhran mite leh Sorkar mite, tan lam nei sa, mahni nihna avangin inthup ru hram hram ho hi an ni ber a. Heng zinga tam zawk hi chuan an vote pangngai an vote reng tho va, hei vang hian sorkarna changtu party ten an lo sawrkarin an thikthu a chhiat viau chuan an sawn dawr dawr thin reng a. Neutral tak tak an ni lova, Nihna vanga neutral inti mai mai tan lam nei sa an ni.

Neutral tak tak ho hi an pawimawh a, bawnghnute a KHAR lai ang hi an ni a, heng ho sukthlek hi a pawimawh em em. Heng mite sukthlek lam lam hian sawrkarna an siam thin. Engvangin nge mi hi a neutral tak tak theih aw?
1. A fin leh fel em vangin a neutral tak tak thei a.
2. A mawl em vangin a neutral tak tak thei bawk.

Kan hriat reng atana tha erawh chu mi hi a Neutral tak tak avangin a fel bik chuang lo va, induh thei bik pawh a ni chuang lo. A khawhawi zim luat avangin neutral tak tak a ni ve mai mai thei tho tih hriat a tha hle. Pastor te an neutral tak tak thei a, KS te pawh chuti tho. Mi an neutral tak tak avangin tumah ngaihsan ngawt tur an ni chuang lova, mi ten tan lawm leh awn lam an neihsa vangin dem ngawt theih pawh an ni lo va, kan tan loh lam miin an tan vangin huat tur a ni lo va, tihtauhsan tur a ni lo va, thiantha list atanga ban kher pawh a ngai chuang lo.

Sipaiin min sawisak thin lai khan PC party a lo ding a, kan thlamuanpui a, neutral tak tak ten an bawh a, an sawrkawr awn awn mai a nih kha. Remna leh muanna kan neih hma khan Congress chu remna leh muanna symbol ang hial mipuiin kan ngaih avangin Congress kan sawrkawr tir a, an indin lian a, vawiin ni thlengin an that phah ta reng a. MNF ten ramhnuai chhuahsanin tualchhung politics an rawn khel ve ta a, rei tak hrehawm tuar an nih avangin mipuiin kan khawngaih a, kan sawrkar tir a, neutral ten kan vawt awn awn mai a. Han inpuang ta mai mai ila; kei ngei pawh hian PC, MNF, Congress te ka vote ve vek hman a ni, neutral tak tak ka nih thin avangin. Mahse khang hun lai kha a zo tawh a, vawiin ah chuan ngai teh u thil a lo dang zo ta. Duhsak taka kan vote, beiseina sang tak nena kan sawrkartir te khan, zep nak emaw kan beisei an pha lova, hmasawn ahnehin mi hnung kan um ta pawh a ni pha lo, mi hnungah kan tawi khawmuang ta mai mai a nih ber hi!

PC, Congress, MNF te hi an mahni party chaknaa sawrkar an ni lo va, a hun lai te te ah neutral tak tak ten an vote thin avanga sawrkar mai a ni. Chuti ni lova party chakna hmanga sawrkar chu ni se, party ngai an sawrkar reng ang chu, tu party mahin an thlak thei nang! Mahse heng party te hian sawrkarna chang turin neutral tak tak te vote an mamawh tih a chiang a ni.

Tichuan, tunah zawng heng party sawrkar tawh te hian fel tawk lohna neuh neuh an neih hlawm vangin mipui an mizia kan hre ta a, vote nawn kan duh em tih hi zawhna a ni ta. Mizo mipui tam ber chuan heng party khawsak dan hi lungawithlak loh kan ti theuh mai niin a lang. Chumi a nih chuan neutral tak tak te hian tunge an vote tak ang?

Sawi tak ang khan an hun lai te te ah theuh PC,INC,MNF te neutral tak tak ten tulna avangin an lo vawt tling tawh a, tun tumah hi chuan ZNP bakah tlan chhiatna tur a awm tawh lo. Chuvangin neutral tak tak kan tih ho hi chuan tun inthlanah hian ZNP an vote ngei ngei dawn a, an vote ngei ngei a ngai hial zawk a! Chuvangin tun inthlan dawn boruak ah hian ngai reng rawh, "Miin 'neutral tak tak kan ni' ti chungin ZNP a vote loh chuan neutral tak tak ni lo vin, 'party mi' a nih loh vek pawhin 'neutral inti' mai mai; tan lam neisa a ni tih hria ang che!

Tuesday, October 22, 2013

ISUA KHAWNGAIH HLAWH


“Mipuiho hi tunah ni thum ka hnenah an awm tawh a, ei tur an neih loh avangin ka khawngaih em em a ni.” (Marka 8:2)

Ringtute hian kan thlakhlelh ber nia ka rin thin chu, Isua hriat chian nih te, a duhsak nih te, a lainat em em nih te hi a ni mai awm e. A tuate pawh hian tlak tlum te, duhsak te, tlawn te, biak that te, zah kai te, hriat hlawh te kan duh thin a. Thenkhat phei chuan hriat hlawh chang an duh lo va, mi hre tam em em nih te an chak a, lar em em ni anga lan an tum a; tlangtla riau nih te kan chak thin. A chunga Bible changah hian Isuan mipuite chu a khawngaih em em thu a sawi a. A khawngaih chhan hi ni thum lai chaw ei lova a thu leh hla an ngaihthlak tawh vang a ni tih a lang nghal a. A Bible chang kan chhiar zel chuan Isuan mipui te chu a hrai puar ta a, tlai takin mipui mi 4000 lai an in lamah a hawtir ta ni awm tak a ni.

Isua khawngaih hlawh dan:

Isua khawngaih hlawh tur te, a thil mak tih te hmu ve tur te, leh a thiltih theihna te puarpui ve tham tur chuan Amah Isua sawi dan takah “Mahni hrehawm pawisa lo va, ni tin Kross pu a zui” a ngai tlat a ni (Mat 16:24) Engmah chan lo, engmah hloh lo, engmah hrehawm tuar lo, engmah kalsan lo chuan Isua khawngaih nih ve rual a ni lo va, a thil mak tih te hmuh ve phak chi a ni lo va, a hausakna chanpui ve chi a ni lo. Isua khawngaih mipui 4000 te hian ni thum teh meuh Isua thusawi an ngaithla a, riltam teh mahse tumah an haw ru lo a nih hmel! Mawng kham teh mahse an thu ve talh talh a, mut chhuakin ham ham mahse Isua an kalsan phal lo. Ni thum an ral meuh chuan Isua a che lo thei ta lo. Miin a thu an awih a, a thu leh hla an ngaih thlak peih a, an mahni nawm leh nawm loh ngaihsak lo lek a, mahni intheihnghilh a, Amah an zui a, an chen chilh tlat chuan Isua a che lo thei lo. Isua hi a chang chang a darkar hnih khat lek lek zuiah a che mawh khawp. Chaw ngheiin, tlaivarin, khawvel thil dang zawng zawng dah thain mi te chuan Isua an lo zui a, an lo chen chilh a. Ni khat mai ni lo, ni hnih ni thum te, kar khat te, thla mai ni lo a kum a kum te pawh miin Isua an lo zui a, tichuan Amah an hmu chiang thin. Chutah zet chuan a khawngaih an hlawh a, Amah nen inlaichinna thuk tak an nei thei thin.

Sunday, October 20, 2013

ZIM PAWH MIN TI MAI THEI



Mizorama inthlanpui 2013 hun puan a nih veleh khan rei rial lovin Mizoram pawl lian zawng zawng chuan dodalin, he hun rem an tih loh thu hi Election Commission of India-ah an thlen nghal thuai a. A chhan chu he hun tak hi Kohhran lian ber Presbyterian Kohhranin Synod khawmpui an neih lai a ni a, Kohhran lian dang UPC in khawmpui an nei dawn bawk a. Tin vote chhiar ni hi kan ni serh, Pathianni kan tih hial a lo ni bawk nen, inrem thei lovin Zoram mipui ten kan hria niin a ni. Hetia a huhova lehkha thehlut tute hian Mizoram mipui zawng zawng a huap kim hlein ka hria, huap chiah loh zungtanga chhiar tham te chu an lo awm mahna. Heti khawpa huap kimin ngenna an thehluh tak avang hian Zoram mipui chuan he an hun ruat hi kan duh lo tak zet anga ngaih theih niin ka hria.

Aw le, vawiin ni thleng hian Election Commission chuan thawm an la rawn nei hauh niin a hriat a. Inthlan hun sawn rem an tih leh tih loh thu an la rawn sawi lo va, an la ngaihtuah lo nge, kha ngenna kha an hmu lo nge, an haider lui nge, an vialchialpui lui tih pawh hriat a ni lem lo em ni aw ka ti a.

Engpawh ni se, ka sawi duh ber zawk chu, EC hian inthlan hun leh vote chhiar hun hi kan ngenna ngai pawimawh lem lo hian a ngai ang hian rawn kal tlangpui tum ta se, engtia awm nge kan tum tih hi a ni. An ruahman ang hunah hian kan inthlang ang a, an ruahman ang hunah tho hian vote kan chhiar dawn em ni? Chutiang mai mai tur chuan em ni Mizoram mi zawng zawng huap hian ngenna kan thehluh reng le?

"Indo leh inthlan hi Democaracy ramah chuan thil pawimawh ber pahnih a ni" an ti thin a ni lawm ni? Tun hma chuan ram leh ram khua leh khua inhrilh lawk hauh lovin an inrun thin a. Tun laiah chuan indo tur pawh (US in Irag a beih dawn pawh khan) hun an inhriattir lawk a. Nakin-ah phei chuan indo pawh an rem chan hun ve ve ah lo chuan tumah an indo duh tawh lawng. Chuti khawp chuan miten midang zalenna an inzahtawnsak thin a. Inthlan te phei chu duh hun huna ruat theih a ni a, engmah URGENT ut ut a awm lo. "Hemi ni kher khera in inthlan loh chuan India ram ata kan sat thla ang che u," min ti te a nih chuan thu hran a ni a, chu lah chu tam zawk hian kan lawm zawng a lo ni leh nghal awm si a. Chuti si, a ram mipui zawng zawng huapin ngenna zahawm tak, deng khawng chu sawi loh, hawihawm tak kan siam hi engvangin nge Election Commission hian a ngaih pawimawh loh ang? Stae pum huap zo lo dilna te chu ni se tu pawhin an hre thiam ang a, tun tum kher hi chu state pum a huap zo chiang si.

Hetiang hian Election Commission-in kan state pum min palzut mai mai tur em ni ang. Eng ang pawhin vote thlak hun leh vote chhiar hun chu rawn ruat ang hmiang, kan hun duh lai a nih loh chuan kan za hian kan hai (boycott) ngam tur a ni dawn lawm ni. Kan Kristianna an pal zut a, kan values min palzam a, kan ideology an mausam a nih hi! Heti taka state pum duh dan pawh engah mah an ngai lo va, an duh dana an kal zel a nih chuan, Democracy principle (a tam zawk duh dan) an kalh mai a ni lo, Fundamental right an kalh tlat a ni, a chhan chu kan duh loh hunah vote min thlak luihtir an tum a, min coerce a ni lawm ni ka ti hial!

A nih leh keini lam ve thung hi. Hetia kan ngenna kan thlen hian kan duh tawk der mai em ni? Kus Vala fiamthu ang deuhvin, " Vanram ka kai hlauh leh 'E le' ka ti ang a; meidil ka tlak tak leh 'ka rin reng a ni' ka ti mai ang" a ti ang deuh chauh hi em ni kan nih le? "Dil chhin ila, an phal leh a tha, an phal loh pawhin kan inthlang tho ang chu," tih rilruin em ni seal nei ho hian kan dilna kha kan thlen le? Chuti mai mai kan nih chuan Election Commssion ho hian min dawr dan tur tawk an thiam khawp ang. Hetiang mai mai kan nih thin vang hian min lo zuam tawh zawk a, kan ni pawimawh lai te an rawn thlang lui ngat em ni zawk?

Ka ngaih dan chuan ngenna kan thlen tak kha kan 'ti tak tak' turah ka ngai a. Min phalsak loh ngat chuan a tawp thlenga kal kan ngam turah ka ngai. Hnam angin kan inthurual thap tur pawh a ni. Engmah hlauhawm a awm lo va, kan HNAM ZAHAWMNA humhim loh erawh i hlau ang u. Hnam zahawm kan tih te zia chu, an tih tawhah tawp thleng an tang peih a, an bawhzui peih loh turah hma an la zel zul lo. Kan zui Lal Isuan, "Lei lehnaa kut nghat a, hawikir leh chu ka mi ni tlak a ni lo," a tih ang deuh vin, kan duh tak tak loh chu ngen lo ila, pek theih reng, uih awm si loh lungrual taka kan dil ho-ah na na na hi chuan hnung tawlhin hnung lam i hawi lul lo teh ang u...

Tuesday, October 15, 2013

TUTE NGE KAN NIH?

Sam number pariat chang li-ah chuan, " Mihring hi eng nge maw a nih a, i hriat reng thin ni? Mihring fapa pawh hi tunge maw a nih a, i kan thin ni? ka ti thin." tih a chuang a. Sam phuahtu hian Pathianin a kan thin leh a hriat reng thin mihring hi tunge a nih chiah a hre lo va, a hre chak hle a ni. Lal Isua pawhin tu nge a nih nia miten an hriat dan a hre chak a, a zirtirte a zawt hial reng a. Petera'n, "Krista i ni," a ti a. "Messia i ni, " tia ziak an awm bawk a. Krista leh Messia chu thil thuhmun sawina  tawng hrang mai a ni tih hria ila a tha awm e.

Mitin mai hian tute nge kan nih chiah hi kan hre duh thin a, Isua ngei pawh a bang bik lo. Vawiinah hian tute nge kan nih chiah hi chhan kan tum dawn a. Bible, tehna dik lo thei lo va kan pawmin, tute nge kan ni a tih kan zir ho dawn a ni.

1. BAWIH :
Galatia bung khat chang sawmah Tirkoh Paula chuan chhuang zet maiin,  "Mihring tih lawm tum ni ila Krista bawih ka ni lo vang," a ti a. Thuthlung tharah hian bawih tih thumal hi hmun 130 ah a awm e, an ti a, a lar hle tihna a nih chu. Mihring reng reng hi engti kawng zawng emaw tal chuan bawih kan ni hrim hrim a. Kan pianthar loh chuan sual bawih kan ni a, kan pianthar erawh chuan Pathian khawngaihna azarah Tirhkoh Paula te ang thovin Krista bawih kan ni ve a ni.

Bawih nihphung leh awmzia hi hriat chian a va tul tehlul em. Bawih chuan ama pualin ngaih dan a nei thei lova, a pu thu thu a ni. A thil kawl leh neih chungah thu a nei lo va, ama chungah ngei pawh thu a nei miah lo. Ni chhuah atanga ni tlak thlengin a pu tana hna thawk tur a ni a, engmah 'ka ta' a ti ve thei lo. Bungrua te kawl ve reih ruih mahse a ta tak tak engmah a awm lo va, a puin a kawltir ve mai, a hmantir ve mai a ni vek a, a puin a duh huna hunah a laksak thei a, sawi buai theih a ni lo. Nupui pasal nei lai pawh ni se a pu thu thu vekin an riak hovin an riak ho lo thei a. Nupui pasal inneih te pawh a pu remtihna vek lo chuan lo tawng pawng tum kawh ve vak theih a ni lo. Bawih chu a puin a duat thei a, a zilh thei a, a vaw thei a, a vel thei a, a pempui daih thei a, a hralh daih thei bawk.

Chuti khawpa dinhmun hniam leh chhia chu a ni a, mahse Tirhkoh Paula te lah hian Krista Bawih nih chu an chhuanpui em  em lawi si a. Krista Bawih nih loh mawlh an hlau a ni ber a. Heng lehkhabu Rom, Phillipi, Tita, Jakoba, Juda leh Thupuan te hi han keu ila, a thu tlar hmasa berah Krista bawih nihnain bul an tan chat chat mai a ni.

Chuvang chuan Krista Bawih nih hi:

i. Nihna nep a ni lo va; nihna ropui a ni zawk.
ii. Zahpui chi a ni lo va, chhuan em em chi zawk a ni.
iii.Hrehawm tih chi a ni lo va, hlimpui chi zawk a ni.
iv. Hmuhsit chi a ni lo va, ngaihsan chi zawk a ni.
v. Bansan chi a ni lo va, nih ngheh deuh deuh chi a ni.
vi. Simsan chi a ni lo va, uar deuh deuh chi (addict chi) a ni.
vii. Ngawihpui mai mai chi a ni lo va, puanzar chi a ni.
viii. Mahni nih chauh duh tawk chi a ni lo va, mi dang nihtir ve chi a ni.
ix. Kawmpui chi a ni lo va, phalrai chi a ni.
x. Chhiatpui chi a ni lo va, thatpui deuh deuh chi a ni.

2.THUHRETU:
Tirhkohte thiltih bung khat chang riat-ah chuan "Kawlkil thleng pawhin ka thu hretu in ni ang," tiin Isuan a zirtirte a chah thlap a. Tun lai tawng chuan ni se, 'mahni  state-ah mai ni lo, state danga in awm hunah te, foreign a in zin chang leh in awm hunah te, ka thu hretute in ni ang,' a tihna a ni ngei ang. Thuhretu tih hi witness an tih ang hi a ni a. Witness hna hi a pawimawh em em a; witness an that leh that loh azirin miten thiam an changin an chang lo thei a. Dan hmanga inkhin thu hlaah mi kha thiam hliah hliah pawh ni se, he khawvela kan awm chhung hian, witness a neih miau loh chuan khin hneh an awl em em a ni. Witness a neih that erawh chuan khin hneh a har a, a tanna a dik tlat phei chuan thiam a chang ngei ngei thin.

Hman ni lawk khan Minnesota state a Dairy Queen dawrah mitdel pakhat hian thil a lei dawn a; a pawisa $ 20 a thlauh palh a. A bula lo awm nu pakhat chuan a chhar a, a ak ta daih mai a. Chu chu an  manager Joey Prusak kum 19 mi chuan a lo hmu ru reng a. Chu nu hnenah chuan a va kal a, pawisa chu a neitu dik tak mitdel chu pe let leh turin a va ti a. Chu nu chu a tang ta tlat mai a, "Keima pawisa a ni" a ti tlat mai a. Joey chuan thinrimin chu nu chu an dawr ata hnawt chhuak a, thil leitir pawh a phal ta lo va. Joey chuan putar midel chu a khawngaih hle a, ama pawisa $ 20 a phawrh a, " Hei hi i ta kha chu a ni lo va, mahse a hlutna a inang tho bawk a, nei mai rawh," tiin a pe ta a. Ni eng emaw zat liam hnu chuan Warren Buffet USA pa hausa ber dawttu hian Joey chu a rawn phone a, shareholder meetinga tel ve turin a rawn sawm a. Khatia a dawra thil thleng kha miten an lo hmu reng a, email in an dawr Head office ah thil awmzia an lo sawi a, Joey rinawmna chuan ngaihsan a hlawh ta em em mai a, an pute tan mi chhuanawm, ngaihsan tlak a lo ni ta a ni. Hei hi a ni witness awmzia chu. Lal Isua thil tha tihte ngawih bopui lova puanzar hi.

Thuhretu ni tur hian thil pathum pawimawh em em a awm a:

i. Huaisen a ngai em em. Thuhretu hi mi huaisen lo tan nih ngam chi a ni lo. Isua Kraws a an kheh beh dawn lai khan witness ngam tumah an awm lo va, chuvanga khenbeh tuar chu a ni. Witness nih a hlauhawm chang a awm thin.

ii. Rinawm a ngai em em: Thuhretu rinawm lo, eye witness ti ve si, sawi hun apianga sawi dan dang mai kan nih chuan, witness phur hle thin mah ila, witness lak tlak kan ni lo vang. Thu dik tan ngam a ngai a, thudik bak thu dang belh chi a ni lo. Tham lungawi theih, lei theih, tlawn lungawi theih mai mai mite  tan witness tha a nih theih loh.

iii. Buai peih a ngai: Witness tha ni tur chuan taima taka buai peih a ngai. Koh huna kal thei, tul huna thawk chhuak thei, chaw nghei huam, mutmu tuah loh huam, mi tana inhlan thei mi nih a ngai tak zet zet.

3. MODEL:
Tun lai khawvela mite ngaihsan leh nih chak chu model, fashion model nih hi a ni.  Fashion model ni tur chuan pianpui vanneihna sang tak neih a ngai a. Hmeltha, pian dik leh nalh, zei, taksa peng leh fuke hrang hrang nalh vek mai neih a ngai a.  A hautak a, lut thei an tlem a, lut thei zawng zawng an hlawhtling hek lo. Chung mite chuan fashion hrang hrang mite lei theih turin an pho lang a, an inbel a, an zuar a, mite tana lei chakawm turin an siam thin.

Mathaia bung nga chang sawmparukah chuan Lal Isuan, "Chutiang bawkin in eng chu mi mit hmuhah eng rawh se, chuti chuan in thil tih thatte an hmu ang a, in pa vana mi an chawimawi thei ang," a lo ti diam a. Lal Isua hian ama model atan min lo ruat diam hlawm a, a va lawmawm em. He model-ah hi chuan pian nalh teh chiam a ngai lo va, fuke sei thlerh thlawrh ni lem loh pawhin a thawh ve nawk nawk theih a. Vun bit leh mam nalh, mit meng nalh val kul mai, ring sang er awr, bawp ngil thlerh thlawrh ni kher lo mah ila min pawm ve em em lawi si. Lal Isua model te erawh hi chuan thawmhnaw lam zuar lovin chanchintha kan zawrh a ngai thung a, chumi tan chuan hengte hi a pawimawh em em a ni.

i. Kan thil zawrh chu kan inbel ve ngei a ngai a. Fashion model nula ten thawmhnaw thar an ha a, an inbel ang hian keini pawhin chanchintha kan inbel ve a ngai. Inbel hawt lo tan zawrh leh hralh beisei chi a ni lo. Kan inbel ang a, keini erawh chuan vantlang hmuhah chauh ni lovin englai pawha kan inbel a ngai thung.

ii. Kan thil zawrh chu langsar taka kan pho lan a ngai. Fashion model ho pawh hian langsar takin an thil zawrh an pho lang thin. Mawza zuartu chuan a hliahtu zawng zawng a hlih a ngai a, tawnzau zuartu pawhin a diptu, miten an hmuhna hliahtu a hlih vek a ngai ang hian; keini pawhin chanchintha  hliah theitu reng reng kan hlih ve vek a ngai thin. Biru taka zawrh chu hralh a har a, ualau taka pho chhuah a ngai fo mai.

iii. Kan thil zawrh chu kan inhmeh a ngai ve leh bawk. Fashion model ho pawh hian an inhmeh zawng an inbel thin a, "Keiin hei hi ka ha ang, nangin kha kha inbel rawh," an ti a, an taksa mil thawmhnaw an zawng ve thin ngei ang. Kei ni pawh hian kan thil zawrh hi kan inhmeh a ngai a, mahse keini chu kan thil zawrh mila kan inher rem a ngai thung. Chanchintha zuartu chuan a nunpui a ngai a, a pawnlawi lan dan, pian leh fuke aiin a chhungril nun miten an chik zawk thin. Chu chhungril nun leh chanchintha a inhmeh loh chuan model hlawhtling a ni ngai dawn lo a ni.

Tv. Hmunenga kha in hre theuhin ka ring a. A ni khan kan Biak Ina thu a rawn sawi tuma a tawngkam ka hre reng thin. "Hetia ka awm mai mai hi miten ringtu piangthar ka nih an hre thei tur a ni, ka ti a, chumi ang tur chuan englai pawhin ka awm thin," a ti a, ngaihsanawm ka ti tak zet a ni. Tv. Mahera pawh kha heta kan Kohhrana a awm lai khan thalai hote chu, "Min entawn mai rawh u," a ti ngam a ni. Chu chu a ni model hna chu, mite entawn tura inpho ngam, mahni nun atanga Krista zia lantir ngam nun hi a ni Lal Isua model hna chu ni.

4. AMBASSADOR:
Tirhkoh Paula chuan Korinth mite hnenah, "Krista aia palai kan ni," a ti a. Chumi awmzia ni awm ber chu, Krista Ambassador te kan ni a tihna a ni. Model ni tur chuan thluak fim leh ril lutuk pawh hi a ngai lo va, ambassador meuh ni tur hi chuan finna, hriatna, theihna, mi hneh theihna, thusawi leh ziak thiamna, rilru chak leh thil dang, chhung lam thilpek tam tak dawng mi nih a ngai.

Ambassador chu ram khat aiawh a nih a vangin a lal em em a. A thu sawi leh an thu vuak thlak kha an ram thu leh hla a ni a, a sawi kha an ram sawi a ni thin. A dinhmun leh mawhphurhna a san em avangin an ram sawrkawr pawhin theih ang tawkin an duat a, sum leh pai leh nawmsakna lamah pawh an vur thin hle. Khawi ram pawh hian USA awm tur hi chuan an palai neih that ber ber te an rawn tir thin a, USA awm tawh hi chu an rama an haw leh hnu te hian an ram hruaitu lu bera tang ta nawlh nawlh tam tak a awm a ni. Ambassador te hian zah an kaina chhan em em chu, mi rama an va awmnaah hian man theih an ni lo va, dan bawh chhe thei an ni lo bawk, immunity an nei a, chuvang chuan dan leh dun zawm kawngah pawh mipui chung lam, vantlang chunga leng an ni. Chutiang ang dinhmun chu keini ho hi Krista'n kan chanvo ve atan, kan hna atan min pe a, chuvang chuan ambassador te hian eng nge an tih tur chiah in thlir thuak teh ang.

i. An ram mi leh sate venhim: Mi ramah an awm a, an ram mi leh sate pawh tam tak he mi ramah hian an awm ve thin. Heng mi rama an awm lai hian an ram mi leh sate enkawl a, ven him a, thlamuan a, ti chak a, tih phur an hna a ni. Ringtute hian he khawvel hi kan ram nghet a ni lo tih kan hria, mahse kan ringtu pui te venhim, chhawm dawl, chawh phur, tihchak leh humhim chung changah United Kingdom mai ni lo, Christ Kingdom palai kan nihna kan hre tawk thin em aw?

ii. An ram interest leh business tih lar : Democracy ram chuan mi ramah democracy ram ni lo te hnenah democracy nih thatzia an puang zar a, democracy mipui rorelna ang chi sorkar an neih ve theih nan an tanpui a, an sum tam tak tak an seng huam thin. Ram thenkhat chuan an tawng tihlar tumin mi ramah nasa takin tan an la a. An chaw te, an thawmhnaw te, an thil siam chhuah te tilar turin tan an la chiam chiam thin; chu chu Ambassador hna a ni tel a ni. Krista palai, Krista aiawhtute hian Isua interest leh business te kan tuipui ve em, chumi hlawhtlinna atan chuan kan thawk rim em; kan theih tawp kan chhuah ve thin em? Nge, ambassador nih ropuina chiah hriain chu lam chauh chu chenin a mawhphurhna leh hna chanvo te kan inthlahdahsan leh lawi si zawk em?

iii. Mi rama ram dang mite thil tih dan an zir a, an enthla a, an pute hnenah an report thin. Mahni ram tan tha tur an zir a, thahnem ngai takin thil tha leh tha lo an thliar hrang a, an awmna rama mite thuruk an zawng chhuak a, pute an hlan chhawng zel thin. Krista palai te hian kan rawngbawlna te, kan hmabak te, kan hlawhtlinna te, kan hnufumna te, kan lawmna te, hmelma pa thang leh min beih dan te ngunthluk tak zirin kan ramah kan report ve reng thin tur a ni dawn lawm ni. Tawngtai te, Bible chhiar te, inkhawm te, thawhlawm thawh te, hnatlanga chhuah te, camping leh work camp a kal te, mi dang tan inpekna zawng zawng ang chi te hi Krista palai te hna leh tih tur chu a ni dawn lawm ni?

Kan sawi tak ang khan ambassador tha ber an dah thinna ram USAah ngei kan Lalpa hian min dah ve hlawm a, mahni chu insit em em theuh mah ila; hei hian chhan tha tak a nei ngei ang. A tirtu ram ten an ambassador te tan a tul phawt chuan sum leh pai an ui lo ang hian, kan Lalpa pawh hian a tul chuan sum leh pai te leh heng thilpek hrang hrang zirtir thiamna te, thuhril leh tihdam theihna te thleng hian kan tan a ui hauh lo ang tih ka ring tlat.

5. VAN CITIZEN:
Philippi bung thum chang sawmhnihah chuan,"Keini zawng van khua leh tui kan ni si a," tiin Tirhkoh Paula'n a sawi a. Tun hma chuan Rom citizen nih a ropui thin, a chhan chu Rom mite chu mi chung nung an ni a, man thiang lo, vuak thiang lo an ni bik tlat. Tun laiah chuan American citizen nih te British citizen nih te a ropui a. Heng citizen te hi chuan visa dil buai lovin ram 137 velah awlsam tein an zin mai mai thei a. India citizen chuan visa dil buai lovin ram 40 vel an tlawh ve thei a ni awm e. Hei hi citizenship ngaihsanawm leh ngaihsanawm loh tehna tangkai tak a ni ngei ang.

Vanram ropuizia leh nawm tur zia ngaihtuah chuan chu hmuna citizen han nih ve mai ropuizia chu sawi thiam hleih theih pawh a ni lo. US citizen nih harsat zia ngaihtuahin Vanram citizen a nih leh mai theih si dan han ngaihtuah hian, Pathian hi a thil phalin a va remhre em aw tih loh theih a ni lo. Khawi hmun atangin pawhin, eng hunah pawh, a tu a mai pawh hian van citizenship hi a lak theih a, a man a awm lova, fee a ngai lo va, interview a ngai lo va, nghah hrep pawh a ngai lo. Reject/inhnawl a awm lo va, form fill up sual pawh a awm lo..a awlsam em em mai, chutiang taka awlsam min buatsaihsaktu leh citizen min pe phaltu kan Pathian fakin awm rawh se.

Rom citizen te an inngaisang tawn a, an inzahtawn a, an inchhuangtawn a, tumah kut an inthlak duh lo. US citizen te an inzahtawn a, tumah inhnuaichhiah an duh lo. Keini van citizen te phei chu kan va chungnung tehlul em. Hetia leia kan awm lai hian Van citizen kan nih kan hre zo lo fo thin, inhrilh thar/ nawn fo a ngai thin a ni.

Van citizen kan nih hi hre tak tak ila chuan:

i. Innghirngho tur tumah kan awm lo.
ii. Inthik buai tur tumah kan awm lo.
iii. Inphut inphut tur tumah kan awm lo.
iv. Inrel inrel tur tumah kan awm lo.
v. Inthlahdah tur tumah kan lo.
vi. Innuihzat tur tumah kan awm lo.
vii. Inti chapo tur tumah kan awm lo.
viii. Inhaivur tum tlat tumah kan awm lawng.
ix. Induhsak lo tur tumah kan awm lawng.
x. Inhmangaih lo tur tumah kan awm lawng.


A tir lama kan sawi tak ang khan Sam ziaktu chuan, 'Mihring hi engnge maw a nih a, i hriat reng thin ni? Mihring fapa pawh hi engnge maw a nih a, i kan thin ni? ka ti thin a ti a. Mahse ngai teh u, keini lei mihring te, Ringtute hi kan Lalpa hian  a bawih ah te, a thuhretu ah te, a model ah te, a palai ah te, min ruat a, van khua leh tui nihna min pe bawk a. Chuti fakauva min cheibawl avang chuan eng aiah nge min hriat reng loh ang a, eng aiah nge min kan thin loh tehlul ang ni. Hawh u vawiin atang hian Kan Pathian hian zing leh zuala min kan theih nan kan nihna te, kan chanvo te, kan mawhphurhna te hre thar leh ila, nasa leh zualin a rawng bawl turin tan ila teh ang u. Pathianin a thu malsawm rawh se.

( He thu hi Oct. 6 2013 sunday a, Mizo Presbyterian Church USA Pathian Biak Inkhawm a ka sawi a ni)


Tuesday, October 8, 2013

SAWI KHAWL MAI ANG.


 

Mizoramah inthlan a lo hnaih lai leh, politics sawi ho ni khua hian inti hre ang reng fu fu hian, " USA te, UK te ang hian party lian 2 chauh Zoramah hian awm se, chu chu inel thin mai se, party te nawi hi awm tawh lo se," te an han ti ve ngawt thin a. Hei hi chiang deuh hleka chhan a ngaiin ka hria.

A hmasa berin USA leh UK ah te hian party lian pahnih te an inbei thin ngei a, party te nau zawk tam tak an awm tih hi hriat a tha khawp mai.

A pahnihna-ah chuan heng ramah te hian party lian 2 tlo taka an awm theihna chhan hi ngaihtuah a tha a. USA ah chuan President hi term 2 bak a nih theih loh va, kan ramah chuan an fight peih chhung chu lalberah an awm reng mai a. Tar deuh zawk pawhin thalai deuh zawk 'kian ta nge' an ti duh chuang lo va, "Ka la fit alawm, tun term chiah," an ti reng mai a. Khap theitu dan kan nei si lo va, thalai tan hmun a awm lo a ni. UK ah chuan dan nei chuang lo mahse, miin hotu ber nihna chelh rei tawh chuan, la thalai hle mahse an step down ngam a, mi dang chance an pe ve thin. An changkan vang a ni a, an fin vang a ni a, an fel vang a ni a, ram an hmangaih vang a ni. Chu rilru chu kan la phak ve lo.

Kan ram a bikin tun lai kan Mizoramah ngat phei chuan party lian inti pahnih President te hi satel hmawlh pek an tlat an ni a, an peih chhung chu an dinhmun hi an luah dawn a ang; chuti kan a nih chuan party pahnih chauh nei ta ila; kan ram chu pipu angin ngai leh ngaiah kan then let kan then let mai mai dawn a ni. Chu chu tha kan ti tak tak dawn em ni. Heng party lian inti pahnihte hian President term hnih zela thlak thin ta se chuan ni e, party dang awm pawh a tul lo tak tak mai thei a sin.

Chuti a nih lo va, an dam chhunga President nih an tum dawn rau rau chuan kan nghak reng thei dawn si lova; hmasawnna atan party dang tha piang se a tha a. Heti khawpa heng party pahnih kan hriat tawh hnu leh heti khawpa beisei a bo tawh hnu hi chuan party dang enchhin hi chu tih mak mawh a ni zawk ta in a lang, hnam ang a boral kan pumpelh nan.

Party thar te a lo piang a nih chuan hotu atan viak tha, corruption laka fihlim, a ngaihna hria, tih tak tak duh mi, taima si, vision maksak tak tak sawi duah si lo, dan leh thupek kenkawh lama tha ngei tur si, thu sawi thiam, thu ziah thiam bawk, pian phunga mipui chung lam, hmel lamah pawh hnam dang te zah ve ngei tur, sap tawng thiam, vai ze hria, vai hlau va tlan chhe ve lo, man zawk thin mi; Delhi tlang lamah pawh mikhual lo mai ni lo, pisa lian tak taka lo kai tawh thin, lehkhathiam leh hman tlak tia India sawrkar pawhin hna sang tak leh mawh phurhna lian tak neia a lo chhawr tawh, Mizo tlut lawi si, Kohhran sawi chhiat zeuh zeuh ching lo chang ni lovin, Kohhran dah lai luma Upa hial te pawh ni thei, Pathianthu leh ram kaihhruai hna hi thil kalkawp tlat, tla hrang miah lo tur an ni tih ring tlat tu, tu party President mahin an tluk loh en mai ni lo; an chung en, Party dang zei hria leh chung party ah pawh experience nei vek tawh, ruitheih thila buai te hrethiam a, amah fihlim hlauh si, hna hmuh loh vang emaw, hna thawh peih loh vang emaw a politic a zuang lut ni lo ngei, chu a hneha a ram hmangaih luat avanga mahni rangkachak chawthlenga buh leh sa bengbaw khawpa retheihna muala ram tana pen chhuak, a tluk lotu ten an nuihzat ve khan lan pawha tlawmngai duh miah lo leh titau ngai si lo, mipui kan mawl rei lut avanga leh kan retheih pachhiat luat avanga sum ngah te leh eiruten sum leh paia an tihlungawi vanga mipui hriatthiam hlawh thei si lo chung chung pawha beidawng ngai lo mi, dik lo taka hlep leh eiruk chu sawi loh; sawrkar hnuaia supply leh contract vawi khat mah la thawk ve ngai lo mi, 'kei chu khawpui mi' ka ni chapo taka ti ve ngai lo mi; chuti a hneha thingtlanga piang leh seilian a nih avanga retheihna leh harsatna awmzia hria mai ni lo, a taka tuar chhuak tawh ngei mi, miten rammu tawh hi ram hmangaih bik anga an sawi dawn pawh a, a ni pawh chung te ang thova lo rammu tawh mi, miten intihtheih nan Gandhi family an sawi dawn pawha an ni ai aia an inchhung khur lo lut ril tawh mi, Kristian ram kan nih avanga Krista chanchintha puan darh ngai pawimawh mi leh thuhril lamah chuan Evangelist ang hlauh ni si, kum lamah zah kai tur khawpa upa ve tawh si; hman tlak tur tawk chiah vela la valai leh Pathian zarah hrisel tha si; central jail lama zanriah thlak kep ngai lo leh thlak kep ngai ngai lo tur ni si, tawng tlahawlh si lo leh thil theih loh tur ngei ngei sep raw tui vak vak ve ngai si lo mi; Chief Minister a nih huna kawng chhiat insawi thiam nana "fur lai" chhuanlama hmang reng reng lo tur si, corruption sawi mam nan "peon atangin a lian ber thlengin an corrupt vek' min tihsan ve mai mai lo tur si, thlam neih that lama buai lo tur ni bawk si, Chief Minister ni ta se portfolia enkawl sen loh khawpa tam chuh tum miah si lo mi, mahni thawhrim ber tum tlat leh mi dang trust thiam bawk si, Lal Isua zirtirna anga "Kal la sual leh tawh suh" tih duh mi ni bawk si, eeeeee khai khai kan theih nghilh dawn a lawm le...sum sem duh map lo mi, mahse lo neitute thawhrah sengtir ngei ngei erawh tum tlat si, thatchhe ngaidam lo tur leh taima thawh thlawn neihtir tum si lo mi, Zoram kal phung thara thlak tumtu, a paitu ni ngei leh hringtu tur ni bawk si, eng ang pawhin hman atangin amah lo thawk rim tawh pawh ni se, vawiin thlenga thangthar leh mithar duhsak taka lo la dawngsawng thei reng mi, Bible a inhlawhfa te duli hlawh ang chiah khan hmana lut tawh leh vawiina party a lut thar te ang khata treat mi, ram rim nam leh nam lo thliarna nei ve lo mi, Press, TV, etc ho hma leh vantlang hmaa sawi tur haihchhama tal buai ngai lo mi ni mai lova, a zawt tute beisei phak bak leh zawh chhuah nachang an hriat loh leh zawh dan an thiam chiah loh pawh fel fai fiah taka vantlang tana tangkai tur thur chhuak thiam mi,ram leh hnam chhan tina tak, ramri humhalh duh tak tak mi, ramri chung chang pawh lehkhabu ziak thei khawpa hre mi, misual leh corrupt te hrem duh mi, CM thleng pawh a hrem theihna dan hman nghal duh mi...sawi zel dawn ila ziak tur a la tam mai ; ziakna phekin a daih lo tih phei chu awm lo mahse chhiartu lam inhuamna lam thlir telin duh tawk ila.

Hetiang mi tak te hi party thar hruaitu chu han ni se, han vote tling ila kar lovah kan ram leh hnam chuan state dang te hnung zawngin kan thlir ngei ang le..mahse chuti a nih lo va, party lian pahnih nia inngaite bawk kan thlan tlin leh thin chuan ngai kan awh ang a, ringtu nunah ngaiawh chu hnungtawlh kan ti thin, chu chu kan dinhmun a ni ngei ang..ringtute kan ni si a..

Tuesday, September 24, 2013

THUSAWI THIAM?

Thu sawi tha leh thu sawi thiam hi a dang a. Thu sawi thiam vak lo pawhin thu tha taka sawi ve fuk fuk chang an nei thei tho va. Sawi that mai avangin mi thu sawi thiam an ni kher lo. Thu sawi thiam erawh chuan thu an sawi tha ziah thawthang thung. Miin thusawi a thiam a,'thusawi thiam' tia kan vuah dawn chuan, heng tehna kawng 3 hi a zuan khum ngei a ngai:

1. Thu ngaihnawm tak leh pawmawm takin a sawi thiam em?
2. A thusawina hmun a zirin sawi awm lam a thlang fuh em?
3. Hun awm dan azirin a sawi tawiin, a sawi tawk thiam em?

Thusawi thiam chu heng tehna 3 ah hian an tling deuh reng tur a ni a, kawng khat pawh an tlak chham chuan thusawi thiam a vuah lovin 'sawi tha' tih mai chi an ni. Thu sawi thiam a nih tak zet chuan heng kawng thumah hian a pass zar zar reng ang.

Friday, September 6, 2013

SAWIZUI NUAM

( He article hi Pu Lallura Mizo Welfare Nepal in an magazine a ziak tur min sawm angin ka ziak a. Magazine an chhuah hnu rei fe ah, ka blog ah ka dah ve mai mai a ni) Pathian tel hranpa lo khawvel taka kan thlir chuan khawvela duhthusam ber mai chu hausak a ni lova, lar pawh a ni lova, thil thiam em em neih pawh a ni lova, huaisen pawh a ni lo, hmel that ngawih ngawih pawh a ni lova, zai thiam hluah hluah pawh a ni lo. Pian nalh a ni lova, zei a ni hek lo. Thuziah thiam a ni lova, hla phuah thiam pawh a ni lo. Rimawi tum thiam em em lam a ni lova, Damdawi lam thiam emaw, science lam emaw, van thengreng zau tak hriat chiam chiam lama mi ril tak nih pawh a la ni bawk lo. Sport theih lam a ni lova, fiamthu thiam tak mi tinui hluah hluah thei nih lam a ni lova, ei leh in theih chiam chiam lam a ni bawk lo bawk. Ka ngaihdan chuan heng zawng zawng ai hian "Mite ngaihnat" nih hi a ni. Tunlai khawvelah hian tute hi nge ngainat hlawh (Most admired people) tih ka zawng chiam a, heng a hnuai mite hi an hming a lang tam khawp mai. A thlangtu leh a hun lai azirin a mihring chu an danglam fo mai a, mahse nghet deuhva awm tlat thenkhat han tarlang ila. Nelson Mandela, Mother Teresa, Mahatma Gandhi, Ronald Reagan leh Bill Gates te hi a langsar em em a ni. Heng mite hian inan tlan deuhna kawng an nei a. Chungte chu; an chapo lova, midang te tan an nung nasa a, mahni hma an sial lo. Nelson Mandela: South Africa ram mihang President hmasa ber a ni a. Mingo tlemtein an ram mihang tam tak awm an awp bet tlat duh lova bei lettu hruaitu ropui a ni. Hetia mingo hovin an awpbehna a do bur avang hian kum 27 zet mai tan inah an tantir a, a tawp atawpah chuan an chhuah ve ta tawk a. A ropuina leh ngainat hlawh ka tih em em na chhan chu, free and fair election an han neih takah khan hneh takin Pu Madela chu President atan an thlang tling ta a. Kum 1994 atangin 1999 thleng President hna hi a chelh a. A ram mipui ten an ui ngawih ngawih laiin a man chawlh a thlang ta tlat a, la thalai takin a chawl ta a ni. Keiin ka ngaihsan lai chu chi inthliarna a do lai a ni ber lo va, tan ina rei tak a tan dan pawh a ni lova, duh se chuan duh chen chen President nihna chelh thei ngei ngei tur khan mi dang a kian hi ropui ka ti lo thei lo a ni. Mother Teresa: Mother Teresa mite'n "Pathian pencil" an tih mai hi mi rethei ber ber te enkawl-in Calcutta-ah a hun tawp rak thleng a hmang a. Pathian duhdan leh ringtute awm dan tur dik tak chu Mother Teresa hmangin he khawvel-ah hian ziakin a alo awm ta a ni. Hmeichhe awm nem leh derdep te ni mahse, Pathian rawngbawlna atan a nun zawng zawng mite tan a hlan a, mirethei te tan a hun pum a pe zo. Ringtute hi amah ang vek ni dawn ta ila, khawvel hi kan hneh hma awm mang tk e! Ama tan engmah a khawl khawm lo, sum leh pai thuamhnaw leh nawm chenna leh hahdamna thil engmah enghelh a nei ngai lo. Ropui a khel lova, larna kawng a dap hek lo. Hmingthan tumin a phili buai lova, chung nun tumin tumah a nek buai lo! "Mi za i hrai theih loh chuan pakhat hrai mai rawh," tih te hi a sawi duh zawng a ni a. A han thih meuh chuan hnungzuitu mi 4000, center 610 ram 123 ah a nei hman a ni. Mahatma Gandhi: Hnamte Pa kan tih mai India ram miropui Gandhi hi a ropui thlawtin ngainat a va hlawh tak em. Phu pawh a phu reng a ni. India ram zalenna sual chhuaktu ropui ber a ni thlawt a. India ram zalen a nih hnu khan intih ropui nan eng chanvo mah a chelh zui lo nghe nghe. Lan sarh a phut lova, chawimawi a beisei lo. Ropui a khel lova, intih vei dan awng a dap hram hram ngai lo. Lehkha thiam sang tak ni mahse mawl mang takin a nung a, India ram zalenna atan a thawk rim em em. A nun a hlan a ni ber mai. Thusawi ropui tak tak a ngah mai a, tlem han chhawp chhuak ila. "Isua hi ka duh a, Kristian te hi ka duh lo, Isua an chhun lo em mai," tih te, " Mit aiah mit kan tih zel chuan kan mit a del vek mai ang sin," tih te, "Change i duh chuan chu chu ni hmasa rawh," tih te, "Tawngtaina hi zing lam chahbi zan lam tala," tih te, " Ka phalna lo chuan tuman min tina thiang lo," tih te..a tam em mai duh tawk mai ang. Ronald Reagan: America chang ni lo khawvelin Reagan hi an ngaina niin a hriat. A mizia leh sawrkar a kalpui danah fak a hlawh lo thei lo. Thil kal sual a awm chuan a hote a ko khawm a, "Ka thiam loh a ni" tiin thupha a chawi a. Hlawhtlinna an chan erawh chuan, "Chumi khami vang chuan kan hlawhtling," a ti leh theuh thin si. Amah atang chuan amah a lang ngai lo. Misual in an kah tuma damdawi ina a awm lai khan vawi khat chu bual ina tui a tibaw palh a, na chung chung a thingthiin chhuat huh a hru fai lai a hote pindan va lutin an hmu a nih chu! Chuti khawpa inngaitlawm chu a ni. A Vice President Bush-a khan kan pu ka zui kum riat chhunga nun dan mawi ka zir hi ka hun dang zawng zawng belhkhawma ka zir aiin a tam zawk," a ti thlawt a ni. Bill Gates: Khawvela hausa ber hun rei tak chhung ni tawh Bill Gates hi mi inngaitlawm tak, uang thuang lo leh chapo lo tak a ni. A ropui teh lul nen, a hausak tawntaw nen, USA ah hian a chanchin hi tual chhung chanchinbu leh engah mah hian a lang zut lem lo khawp mai. Intihlar leh inham puar lam a tuipui ber lo tih a chiang. Computer tilartu leh mimal ina kan lo neih theih phahna chhan bulpui ber ni mahse, Bill Gate hian a nihna leh a sum leh pai a uan pui ngai lo. The Gates Foundation an din a, chu chuan khawvel ram rethei zawka mirethei te chawisan an tum ngar ngar a. $ 30.6 billion in bul an tan a, an neih sumin mite an tanpui a ni ber mai. A thianpa leh thawhpui Warren Buffett pawh hi a theuneu lo. "Kei aiin midang an tanpui thiam zawk," ti chungin $ 30 billion The Gates Foundation tan a hlan ve a, hei hi khawvela donation lian ber a ni hial. Chuti chung chuan khawiah mah a hming tihlan a duh lova, mahse thup sen chu a ni chuang lo! Heng mi ngainatawmho hian an thiltih an tlangaupui chiam chiam ngai lo va, an thil pek leh mahni inpekna te an puangzar hek lo. Thlan chhuah hruaitu an nih chuan a awm khai chinah mi dang an kian a, mahni ham haiin, zah pawh dawn lovin a theih chen chen roreltu nih te an tum lo. Mahni inhaivur lam aiin mi dang puih lamah an ram tang a, mahni chu ral der thei turin an inpe a ni ber mai. He khawvel ah hian eng mah kan luhpui lova, engmah kan chhuahpui dawn bak hek lo tih an chiang a. Bible zirtirna ang takin kan dam hun chhung hi chhum rei lote lo lang ta ang chauh a ni tih an hre ran reng ni ngei tur a ni. Chuvangin kan chanchin hi miten rawn sawi leh dawn ta se, ngaihnawm ti taka an sawi nge kan duh sawi pawh an sawi that peih loh nih hi vawiin hian kan thlan mai turin kan hmaah pharhin a awm a ni.

Wednesday, July 31, 2013

LAL HRAWVA KHIANGTE



Hrawva Khiangte (1893-1956) hi kum 1893-ah a lo piang a, a pian tirh hming chu Rolala a ni. A pianna hmun chu Lunglei District a hrawva ramah a ni a. He lai hmunah hian hrawva lui pawh a awm a. He lai hmuna piang a nih vang hian HRAWVA tia koh a ni a, hming tak tak atan a pu hlen  ta a ni.

Kum 1924-ah B.A pass-in, Zofate zinga BA pass hmasa ber pahnih zinga pakhat a ni. Kum 1926-ah Govt Boys’ M.E School zirtirtu a ni tan a, kum 1927-1945 thleng he school-ah hian Headmaster a ni. Headmaster a nih lai hian thla khatah cheng 52 a hlawh a, a tam tham em vangin an chhung hian an ei seng ngai lo. Kum 1942 atangin 1954 thleng Aizawl (Aijal tih thin) lal a ni a, kum 1956 ni 28-ah a thi a, Aizawl Venghlui thlanmualah phûm a ni. Hrawva hian hla 15 a phuah a, hla thu mawi tak leh awmze nei taka hla phuah thiam a ni. Fapa 6 leh fanu 7 a nei a. Naupan laiin 2 an thi a, a dang zawng 11 chu puitlin thleng an dam. Pu Hrawva hian Calcutta atangin BA a pass a, BA an pass takah chuan mite chuan khawvel thil zawng zawng hre vek turah an ngai thin a. A pass tirh hian BA pass lawm nan tlang zawng zawngah mei an det an ti.

Hetia BA a pass hnu hian Tv. Hrawva chuan nupui atan Nl. Lalluii Chhakchhuak, Pu Tlanchhawna fanu, Melthum nula hmeltha chu a va rim thin a. Eng emaw chen a rim hnu chuan inneih an rel thlu ta a. Inneih ni te an ruat fel hnu chuan an inneihni hma kar khat vel lekah monu pa Pu Tlanchhawna chu a  boral ta thut a. Hei vang hian inneihni thla khat laiin an sawn hla a. Inneihni ruat a lo thlen leh chuan a hma kar khat vel bawkah monu tur nu chu a boral leh ta a. Tichuan laina leh thian tha reng reng chuan an inneih hi a rem lo, a tluang lo ang tiin inneih thulh hlen turin an rawn sup sup a. Hetih lai hian Tv. Hrawva hi a pian thar tawh avangin a ni chuan, "A pa a chan a, a nu a chan leh tawh bawk  a, heti taka khawngaihthlak nula hi keiin ka neih loh leh zel chuan a khawngaithlak zual lutuk ang, chuvangin ka nei ngei tur a ni," tiin a tang ve ta tlat a. Tichuan hlim takin 1926 khan an lo innei thei ta a ni.

Pu Hrawva hi miropui tak a nih zia chu mak tak a ni. Lal a nih lai khan naupang kutdawh pakhatin Lal inah kut a rawn dawh thin a, Pu Hrawva chuan cheng khat hi a lo pe thin a. A lo kal ta fo va, Pu Hrawva chuan a lo kal apiangin cheng khat a lo pe ta ziah a. Hetih lai hian cheng khat hi hlu tak a ni. Chutia Pu Hrawva thiltih dan chu a fapa Lalvuta chuan a ngaithiam ta lo va, "Ka pa, he naupang kut dawh hi pawisa pe tawh suh," a ti a. Pu Hrawva chuan, "Engvangin maw?' a ti a. Lalvuta chuan, "I pawisa pek hian meizial te a lei a, thil ho mai mai a lei thin a, a tha lo," a ti a. Pu Hrawva chuan, "Kut a dawh duhna rilru hrim hrim hi pek tlak a ni," a ti ta daih mai a!

Sailo Lal Zoram hmun tam takah an awm a, Khiangte Lal Aizawla a lo awm tlat hi mak tak a ni a. Pu Hrawva hi Lal a ni mai a ni lo va, kristian hmasa leh lehkhathiam hmasa a ni a, a ropuiin a ngaihsan awm em em. Thu leh hla thiam Pu Hrawva hian Kristian Hlabu ah a kut chhuak hla 6 lai min hnut chhiah a. Tin fapa chhuanawm tak Zofa ten kan hriat lar, thu leh hla thiam, Mizo zinga Indian Foreign Service hna thawk hmasa ber Pu KC Lalvunga a nei a. Pu Vunga hian thu leh hla thiam leh lehkha thiam lamah a pa a chhun fuh hle. An pafa hian Zofate tan zir tham leh hlawkpui tham thu leh hla tam tak min hnutchhiah a. Pu Vunga phei chu, "Mizo Writer of the Century" ah an thlang hial reng a ni.
========================================================================


PU LALLURA KAN MIKHUAL:

Lal Hrawva fapa Pu Lallura chu Texas, USA ah a fate tlawhin a lo zin a. Maryland state ah kan awm tih a hriatin a lo zin chak ta a. Kan ina thlen a phut ngau mai bawk a, kan lawm hle a ni. Tichuan Inrinni July 1 2013 ah kan in a rawn dai lut a, ni nga lai kan mikhual ve thei a, kan kham lo em em a ni.

Pu Lura hi "Pathian thu awi" kan tih ang chi hi a ni a. Pathian thu lo chu titi tur a hre tlem hle. Engpawh sawi ila, rei lo teah Pathian thu bawkah min luhpui leh thin. A ni ang a Pathianthu tui chilh leh, ani ang tluka Pathian thu lo sawi tur hre lo mihring hi ka la tawng lo a ni mai thei! A ngaihsanawm ngawt mai.

Pa tawng duh tak, inngaitlawm, mi insumthei tak a ni a. Ei leh inah a fimkhur em em a, 'a tui e, tih avang te, ril a tam e tih avang te, a tam em mai' tih avang ten engmah a ei tawk ngai lo a ni ber. A kum ang zat ah chuan pa hrisel tak a ni a, insawiselna a nei miah lo. A vir vat a chak tha hle a, ke a kal te a thei hle. Pathian a tih vang leh a taksa a inenkawl that vangin a hrisel a ni ngei ang.

Kan Biak In, Mizo Presbyterian Church-ah Pu Lallura thusawina hun kan pe.

Inkhawm bang Biak In kawtah..

A lo thlen hlimah a lawmnan dawnfawh kan lo eipui..

Kan titi reng reng Pathian thu ah bak kan tawp thei lo.

Tlai thim hlimah te dil kamah kan walk vel a.

Titi pahah walk chu nuam ve mai mai...

Kan chhungkuain kan len chhuahpui a..

Kan fate nen....

Dinner te kan ei chhuak ho...a bula awm a nuam a, kan hlim thin hle.







Thursday, July 4, 2013

HALL OF FAITH


RINNA-A MI ROPUI -

K.Laltluangkima  for June 9 2013 2 pm Sunday Sermon

Chang thlan:
Hebrai 11:6  “Rinna lovin Ama lawm zawng mi nih rual a ni lo.”
I Johana 5:10 “ Pathian ring lo tu chuan amah chu dawtheiah a insiam a ni.”

Hmanni khan Indiana state-ah chhungkuain kan zin a, GPS ka hman avangin ka rin loh zawngin min hruai a, ka kal tum lohna lam interstate atangin kan kal tumna chu kan pan ta chhe chhe mai a. Ka han hriat chhuah meuh chuan Cleveland, Ohio  khawpui zawnah kan lo awm reng tawh a. Dini muhil a lo harh a, “Pa,  khawnge kan awm?” a rawn ti a. “Cleveland zawnah kan awm” ka ti. “Maw? Rock and Roll Hall of Fame ah kal lawk ila,” a ti a. He hmunah hian Dini chu tum hnih lai a kal tawh a, chuvang chuan tum tumah hi chuan a fiamthu ve mai mai a lo ni a. Kei ni lah chuan, “A tha viau taka ang a,” kan ti a, GPS chu kan reset nawk nawk a, Rock n Roll Hall of Fame hmun chu kan pan a, kan va tlawh ta a. He hmun hi ka kal chak ve riauna thin a ni a, va hmuh pawh a manhla ngei mai. He Rock n Roll Hall of Fame ah hian mi tam tak an lo induct tawh a, zai thiam ‘kei ka ni’ inti ve tawk chuan induct an lo beisei theuh hlawm a, mahse a ‘sa ke chek nazawng’ chu an induct bik lo va, tha fawr, lar fawr, record hralh tam, hmingthang leh hmingtha te an induct ber thin.

Rock n Roll Hall of Fame a awm a, Country Hall of Fame a awm a, hei pawh hi ka en tawh a. Tennis Hall of Fame te, Basketball Hall of Fame te leh chi hrang hrang Hall of Fame a awm chungah chuan khalam mi lar leh mi ropui te an la lut a, an chawimawi thin a. Mahni tih lam lama Hall of Fame telh ve nih chu hlawhtlin hmawrbawkna, thangchhuahna chi khat a nih avangin miten an ngaihlu tak zet a ni.


Ringtute Hall of Fame:

Ringtute Hall of Fame ve chu Hebrai bung 11 na hi a ni a. Hei erawh chu Hall of Fame ni lo vin, Hall of Faith an ti thung a. Rinna lama fak hlawhte hming 16 a chuang a ni. Bible bu pumah hian mihring hming hi 2600 vel zet a awm nia hriat a ni a, tin khawvel mihring zawng zawng, hmanlai atanga tun lai thlengin,  chung zinga rinna lam mi chung chuang 16 lak chhuah te hi chu zir chian tham leh fak tlak an ni thlawt mai. Hall of Faith ah mi 16 chauh an awm a, lakluh belh lam a ri lo va, mahse a tu a te pawh hian Hall of Faith ah hian luh ve na chance kan nei theuh a ni. A chhan chu Hall of Fame dang angin Talent teh chiam a ngai lo va, awm khauh leh sek te, zei leh nalh te a tul kher lo va. Hausak leh mi biang biak thiam te, pian leh murna in a zir deuh te, sikul tha a kai a, saptawng thiam deuh te pawh a ngai hran lo. Hmel hriat tha neih a ngai miah lo va, connection neih that a sawt hek lo. Thamna avanga luh chi a ni lo va, intlawn lungawi mai mai chi a ni hek lo. Thluak tha leh smart tak nih a ngai kher lo va, hmel that leh pian nalh vel pawh a sawt chuang lo.

Tul tlat erawh chu : A hmasa in ringtute kan nihna angin rinna hi kan neih phawt chu a ngai a. Hebrai  11:1 ah chiang takin Rinna chu a sawi fiah a, “Thil beisei te awm ngeia hriatna; thil hmuh loh te hriat fiahna a ni,” a ti a. Rinna chung changah hian sermon tam tak kan ngaihthlak tawh ka ring. Vawiinah hian rinna ka hrilhfiah ve dan chu Pathiana innghah thlawpna hi ni berin ka hria a, kan chak lozia te, kan theih loh zia te, kan tlin lohzia te, kan fel loh zia te hria a, kan tih theih a awm lo tih pawma Amah a innghah hi rinna chu a ni ber mai a. Kan thu ni lo va, Pathian thu thua nunna hi rinna chu a ni. Mihringin ti thei nia inhriatna te, fel nia inhriatna te, tling ve nia inhriatna te, chak ve nia inhriatnate, hre ve ni a inhriatna te, thiam ve nia inhriatnate kan neih chhung chuan Pathian rinna kan tih hian awmzia a nei lo va, rinna in hna  thawk thei lo. Heng ‘eng emaw’ ni ve tlata inhriatna zawng zawng a bo hnu hian rinna chuan awmzia a rawn nei a, miin rinna a rawn nei thei ta a ni.


Pathian lawm zawng nih kan duh em?

Ringtu, Kristian, Piangthar, Kohhran mi, Rawngbawltu, Krista bawih, Thlarau mi, ni tur chuan rinna neih a ngai a. Heb 11: 6 ah chuan Rinna lovin Ama lawm zawng mi nih rual a ni lo, a ti a. Pathian fa nihna te, Krista thian nihna te, roluahtu nihna te, A unau nihna te zawng zawng chang tur chuan a lawm zawng mi nih a ngai tih hai rual a ni lo. Chu chu Bible in chiang takin Rinna lovin Ama lawm zawng mi nih rual a ni lo a ti bur mai a. Ama lawm zawng ni pha tur chuan amah kan rin a ngai a, amaha kan innghah a ngai a, kan rin a tha, tih emaw, rin ni thei se, tih emaw, rin hi a mawi a ni,  tih mai a ni lo, rin  ngei ngei ngai   tlat mai.


Dawt sawia inpuh na kan ti em?

I Johana 5: 10 ah chuan “Pathian ring lotu chuan amah chu dawtheiah a insiam  a ni..” a ti a. He lai Bible chang hi tlemin hriat thiam a har deuh va. A saptawng chuan a chiang khawp mai. “he who does not believe God has made Him a liar,” a ti mai a. Mizo tawng chuan Pathian ring lotu chuan Pathian chu dawt sawiah a puh a ni..ti ila a ni awm e. Cowboy ho tan chuan “You are a lier” tih chu an thil huatthlala tawp thang a ni an ti thin a. Dawt sawia an inpuh tawh chuan pistol a in-draw ngei ngei a ngai a, a phawi rang lo zawk zawk chu an thal  tawp a ni mai. Chuti khawpa serious tawngkam chu a nih avangin dawt sawiah tumah an inpuh mai mai ngam ngai lo.

Dawt sawia inpuh hi a na reng a. Mizo upa ten “Vawih lo puh mah a na,” an ti a, dawt sawia inpuh chu na tak a ni. Rinna nei lo, Pathian ring lo chuan, Pathian chu, “dawt i sawi..you are a lier” a ti a ni, tihna a ni. Chuvang chuan Rinna nei lo tan chuan Pathian lawmzawng mi nih rual a ni lo tih mai piah lamah khan, Rinna nei lo chuan Pathian dawt sawia an puh hial a vangin Pathian pawi an sawi sa a, A lawm hlawh chu a harsa hle ang. Uar takin han sawi ila, Pathian kan rin tlat loh chuan, Patthiana kan rinna kan ngah tlat loh chuan, Pathian hian min ring bik dawn hauh lo, mai ni lovin Pathian huat zawng tak kan dawn tih hria ila, Engkim siamtu, engkim pe theitu, engkim neitu, engkim chunga roreltu huat zawng nih hi zawng i thlang lul lo teh ang u. Hemi ka ngaihtuah lai hian kan naupan laia thirsakawr te, Ka ni Rovi ta Big Boy tih kan rochun kha ka hre reng thin. Kan khua ah khan Pu Hrangtluana leh keini kha thirsakawr nei chhun kan ni mai a. Kan ta phei kha chu naupang size lek hi a ni a, a zuamawm em em mai a. Kan chuang thin a, naupang dang ten min awh theihzia leh min tlawn thinzia te kha aw..kan thirsakawr chuan ve an chak vang khan mi tivui ngam lo reng reng. Pathian engkim neitu, a hausakzia lah a chhuta chhut chhuah rual loh Pathian tivui ngam, a huat zawnga awm ngam kan nih chuan mihring vanduai tak kan ni ngei ang le. Pathian tihvui dan tha ber chu Amah rin loh emaw, rinna neih loh emaw hi a ni.

Vawiinah hian Hall of Faith a hming lang hmasa mi pathum te hi engvanga an hming chuang nge an nih tih thlir ho thuak ka duh a. An vai chuan kan hrut hman hauh dawn lo a.

1. ABELA: Adama fapa te zawk Abela hi Hall of Faith a hming lang hmasa ber chu a ni. Engvangin nge chuti taka Ringtu tha a nih mai le ? Kum lama upa deuh chuan kan hre nual tawh ang, mahse kum lama naupang deuh te chuan kan lo la ngaihtuah ngai lutuk lo mai thei. Hebrai 11: 4 ah chuan Rinnain Abela chuan Kaina ai chuan inthawina tha zawk Pathian hnenah a hlan a...” a ti a. Genesis 4 ah chuan Kaina leh Abela te chanchin kan hmu a. Pathian hnenah thil hlan an hlan ve ve a, Pathian chuan Abela thil hlan chu a pawm a, Kaina hlan erawh chu a pawm lo va. Sawi dan tam berah chuan, Abela hi chuan a ran rual atangin a piang hmasa ber ber mai bakah a thau tha tha a hlan a. Pathian hnenah a neih hamsak leh a neihthate a hlan a. Chuti taka Pathian a duhsak avang chuan Pathian a rinzia leh Pathiana a intukluhzia chu hai rual a ni lo.Chuvang chuan Pathianin Abela chu a lawm a, Kaina erawh chuan a thlai tha ber ber ni chuan lo,  a thar hmasak ber ber ni chuang lo a rawn pe a, chu chu Pathian a tilawm zo lo a ni.  Ka ngaihtuah ta a, Pathian hi thilpek kan pe anih rau rau pawhin a hmasa leh a tha tha a duh tlat mai hian ngaihtuahna a tithui hle in ka hria. Kan zingah hian Pu Mala hi niin ka hria, Ka hlawh hmasa ber avaiin Pathian hnenah ka hlan” ti kha kan awm a, a ropuizia te ka hre chhuak thar leh a ni. Keini pawh hian vawiin ah hian kan neih tha ber ber i hlan ang u, i zir ang u, i infuih ang u, i tang tlang ang u. Nausen lo piang hi a tar thih thlengin chhut ta ila, Pathianin amah a duh hun ber tur chu THALAI a nih lai a ni ngei ang. Chuvangin vawiinah hian THALAITE hi Pathianin min duh a ni, tih i zir chhuak ang u.

2. ENOKA : Hall of Faith a inductee no 2 chu Enoka a ni a. Enoka hi a chanchin Bible ah alang tlem em em a, mahse a langsar em em lawi si. Enoka chanchin hi Genesis 5: 21-24 ah a lang a, chu deuh zawng chu a ni mai. A chanchina langsar lai ber chu Pathian nen kum 300 n len dun thu hi a ni. Tichuan kum 365 mi niin thi lovin Pathianin a la bo ta a ni. Enoka hi thi lova vanram kai niin ringtute chuan kan ngai  a ni. Engvanga Hall of Faith a lang ve nge a nih aw? Kum 300 Pathian nena an lendunna hi a nih ka ring a. Kum 300 teh meuh Pathian nena leng dun tur chuan Pathian nen an inring tawn tawk tih a chiang a, an inngaina a, an inthlhlel tih a chiang hle. Keini tun lai ringtu te nen chuan khai khin chi pawh a ni lo. Camping chhuak, hlim taka bus bang benga  ring taka rawn zai haw te hi a tuk lawkah chuan contri- pui tur an zawng leh tan der tawh a. Kum 300 chu sawi loh kar kaht pawh hi Pathian nen kan leng dun hman mawlh lo thin. Chuvangin, inthlahlel taka kum 300 Pathian nen an leng dun a nih chuan, Enok nun hi chhuta tham a awmin ka hria. Ka lehkhabu chhiar lai Jesus: Who is He tih ah chuan, “ Mi piangthar Isua tawktute hi Isua an tawh hma aia sual sawt ka hre lo,” a ti a. Ni, miin Isua a tawh avanga thatchhe sawt te, luhlul sawt te, tihmawh sawt te, dawt sawi hrat sawt te, nun bawraw sawt te an awm ngai lo. Isua chu a thianghlim a, a bula leng te pawh an thianghlim thin, miin an tlin lohna an hmu a, hmasawn turin thlarauvin a pui thin. Enoka, Pathian nena kum 300 leng dun nun hi hriat chian theih a va chakawm em! Inringtawnin kum 300 an leng dun a, RINNA kan tih hi zawng a va nei chiang em, tunlaiah phei chuan, mi a pian tirh ata Pathian nen leng dun char char pawh ni se, Bible tawngkam takin chakna vangin kum 80 te chu a tlin thei mahna, kum 300 Pathian nena leng dun Enoka hi zawng Hall of Faith a tel em em lo rual a ni lo.

3. NOVA: April 20 2013 khan mi 37, Mizo Presbyterian Church member ten  Nova Drama Sight and Sound ah kan han en a, a hmuhnawm kan tiin kan mit leh beng a tlai hle mai. Nova chanchin hi Genesis 6 ah kan hmu a. Khawvel sualna nasa tak karah Nova te chhung chu khawvel sual lakah an him tlat a, Pathian an tih a, an ring a, Pathian an chungah a lawm a. Midang tihhlum vek duh hial mahse Nova leh a chhungte chu chhanchhuah Pathianin a duh tlat mai! Pathian chuan Nova chu lawng tuk turin a ti a, lawng size te, a chhunga awm tur te, lawng siamna hmanrua te, lawng chhunga awm te ei leh in tur te lam nen engkim fiah takin a hriattir a. Tichuan Nova chuan lawng chu a buaipui chho ta a.  A fapa 3 leh an nupuite pawhin an pui thin a.

Mite chuan Nova chu a an ti a, tuilet awmzia te an hre lo, an la hmu ngai lo. Ruah awmzia pawh an hre lo ruah a la sur ngai hek lo. Tichuan Nova chuan hmuhsit leh deusawhna karah lawng chu a buaipui zel a. Drama ah phei chuan an hmusita an deusawh mai a ni lo, an hua a, an vau va, a lawng te an hal chhiatsak a, a rinna tithuanawp turin ring lotuten theihtawp an chhuah a ni. Kan thupui hre reng ila, rinna a nih kha. Nova erawh chuan Pathian a ring tlat a, thlaler charah hna hautak tak, mihring ngaiha thil ni thei hauh lo tur hmusit deusawh leh tihduhdah karah, Pathian rinchhanin, Amah ringhlel hauh lovin lawng a tuk ngat ngat a. Kum 100 zet lawng a tuk hnu chuan Pathianin lawnga lut turin a ti a, tichuan rannung nupa zel (hriatna tizautu atan sa thiang leh save te chu tuak 7 zel leh sa thiang lo chu tuak khat zelin= sa thiang chu sa inthawinaa hman chi ho) leh an chhungkua chu lawngah an lut ta a. Hetih lai hian Nova chu kum 600 mi a ni.
Novan Pathian a rin dan hi namen lo tak mai a ni a, a rinna chu tihhlawhtlin a ni a, Pathian chu a thutiamah a ding  a, mihring sualte chu a hrem a, an nunna tumah zuah lovin a laksak ta vek a ni. Nova nunah hian tunlai ringtuten zir tur kan ngah hle ang, kawng hnih chiah lo phawrh ila:

1. Mi zawng zawng sual karah mahni chhung chauh va Pathian rin harsat dan tur zia hi suangtuah chi pawh a ni lo. Nova te chhung chuan an thei a, pa berin Pathian a en a, nupui leh fate’n Pa ber an en a, ngil takin an nun an kal thei thin. An chhungkua a pa ber Nova prominent zia hi mak tak a ni. Tunlai America Mizo hovah te hian han en ila, chhungkaw pa ber hming aiin nu ber hmingin an in te kan sawi ta fo mai ti rawh u. “Pi Lali te in” ti ang te in. Nova te chu a teuh lo mai, an nu hming pawh hi tuman an hre hlei nem! Tin, an chhungkua hi tun lai tih danin an nun a tibuai lo, “In strick lutuk a tun lai lo” tih lamin an nun a tibuai lo; hmeichhia mipa intluktlanna lam an buaipui lo bawk. Pathian an ring a, dik chu dik, dik lo chu dik lo ti a an kal mai thei hi a ropui em em a ni.

2. Bible kan chhiar hian Pathian hian chiang tawk takin Nova hi vawi khat chiah lawng tuk turin a hrilh a. Chu chu rinchhanin kum 100 chhung rinawm takin lawng a tuk thei a. Mahni inrinhlelh chang te, Pathian rinhlelh chang te neih ve awm tak, rinnnain  kal a, Pathianah a innghat tawp mai a ni. Tun lai ringtute kan kan thanmawh bawk ber chu eng lai pawha Pathian aw hriat kan duhna te, thlarau thianghlim chenchilh reng nih kan duhna te hi niin a lang. Kan pangchang a, kan zuau va, kan ro kan ti a, kan thlarau lo kan ti a, tuihnang leh rik bual bual awn lam hnaih kan duh thin. Kan pianthar tirha Pathianin min pawlna te kan ringhlel a, a dang kan duh a, kan dil  kan dil a, Pathian a ngawi vung vung si a, kan  chi-ai thin. Nova erawh chuan Pathian zia a hria a, vawi khat a sawi tawh chu a ring a, a innghat a, a hun rei lam leh a hna khirh khan lam a ngaituah lo, Pathian duh dan vawi khat a hriat tawh kha a hre reng a, chumi a tihhlawhtlin hma chu chhel takin a thawk tang tang a ni.

Keini pawh chak lo chung chungin Thlarau thianghlim aw kan hriat ang ang te ring hlel lo ila, innghat ngam ila, chiang zawk emaw, ring zawk emaw, fiah deuh zawk emaw a awm kher lo a nih pawhin ringhlel lo vin, Krista chanchintha puandarhna hnaah hian mahni theihtawp theuhvin hma i la zel ang u. Pathianin kan thu sawite malsawm rawh se. Amen.