Wednesday, July 31, 2013

LAL HRAWVA KHIANGTE



Hrawva Khiangte (1893-1956) hi kum 1893-ah a lo piang a, a pian tirh hming chu Rolala a ni. A pianna hmun chu Lunglei District a hrawva ramah a ni a. He lai hmunah hian hrawva lui pawh a awm a. He lai hmuna piang a nih vang hian HRAWVA tia koh a ni a, hming tak tak atan a pu hlen  ta a ni.

Kum 1924-ah B.A pass-in, Zofate zinga BA pass hmasa ber pahnih zinga pakhat a ni. Kum 1926-ah Govt Boys’ M.E School zirtirtu a ni tan a, kum 1927-1945 thleng he school-ah hian Headmaster a ni. Headmaster a nih lai hian thla khatah cheng 52 a hlawh a, a tam tham em vangin an chhung hian an ei seng ngai lo. Kum 1942 atangin 1954 thleng Aizawl (Aijal tih thin) lal a ni a, kum 1956 ni 28-ah a thi a, Aizawl Venghlui thlanmualah phûm a ni. Hrawva hian hla 15 a phuah a, hla thu mawi tak leh awmze nei taka hla phuah thiam a ni. Fapa 6 leh fanu 7 a nei a. Naupan laiin 2 an thi a, a dang zawng 11 chu puitlin thleng an dam. Pu Hrawva hian Calcutta atangin BA a pass a, BA an pass takah chuan mite chuan khawvel thil zawng zawng hre vek turah an ngai thin a. A pass tirh hian BA pass lawm nan tlang zawng zawngah mei an det an ti.

Hetia BA a pass hnu hian Tv. Hrawva chuan nupui atan Nl. Lalluii Chhakchhuak, Pu Tlanchhawna fanu, Melthum nula hmeltha chu a va rim thin a. Eng emaw chen a rim hnu chuan inneih an rel thlu ta a. Inneih ni te an ruat fel hnu chuan an inneihni hma kar khat vel lekah monu pa Pu Tlanchhawna chu a  boral ta thut a. Hei vang hian inneihni thla khat laiin an sawn hla a. Inneihni ruat a lo thlen leh chuan a hma kar khat vel bawkah monu tur nu chu a boral leh ta a. Tichuan laina leh thian tha reng reng chuan an inneih hi a rem lo, a tluang lo ang tiin inneih thulh hlen turin an rawn sup sup a. Hetih lai hian Tv. Hrawva hi a pian thar tawh avangin a ni chuan, "A pa a chan a, a nu a chan leh tawh bawk  a, heti taka khawngaihthlak nula hi keiin ka neih loh leh zel chuan a khawngaithlak zual lutuk ang, chuvangin ka nei ngei tur a ni," tiin a tang ve ta tlat a. Tichuan hlim takin 1926 khan an lo innei thei ta a ni.

Pu Hrawva hi miropui tak a nih zia chu mak tak a ni. Lal a nih lai khan naupang kutdawh pakhatin Lal inah kut a rawn dawh thin a, Pu Hrawva chuan cheng khat hi a lo pe thin a. A lo kal ta fo va, Pu Hrawva chuan a lo kal apiangin cheng khat a lo pe ta ziah a. Hetih lai hian cheng khat hi hlu tak a ni. Chutia Pu Hrawva thiltih dan chu a fapa Lalvuta chuan a ngaithiam ta lo va, "Ka pa, he naupang kut dawh hi pawisa pe tawh suh," a ti a. Pu Hrawva chuan, "Engvangin maw?' a ti a. Lalvuta chuan, "I pawisa pek hian meizial te a lei a, thil ho mai mai a lei thin a, a tha lo," a ti a. Pu Hrawva chuan, "Kut a dawh duhna rilru hrim hrim hi pek tlak a ni," a ti ta daih mai a!

Sailo Lal Zoram hmun tam takah an awm a, Khiangte Lal Aizawla a lo awm tlat hi mak tak a ni a. Pu Hrawva hi Lal a ni mai a ni lo va, kristian hmasa leh lehkhathiam hmasa a ni a, a ropuiin a ngaihsan awm em em. Thu leh hla thiam Pu Hrawva hian Kristian Hlabu ah a kut chhuak hla 6 lai min hnut chhiah a. Tin fapa chhuanawm tak Zofa ten kan hriat lar, thu leh hla thiam, Mizo zinga Indian Foreign Service hna thawk hmasa ber Pu KC Lalvunga a nei a. Pu Vunga hian thu leh hla thiam leh lehkha thiam lamah a pa a chhun fuh hle. An pafa hian Zofate tan zir tham leh hlawkpui tham thu leh hla tam tak min hnutchhiah a. Pu Vunga phei chu, "Mizo Writer of the Century" ah an thlang hial reng a ni.
========================================================================


PU LALLURA KAN MIKHUAL:

Lal Hrawva fapa Pu Lallura chu Texas, USA ah a fate tlawhin a lo zin a. Maryland state ah kan awm tih a hriatin a lo zin chak ta a. Kan ina thlen a phut ngau mai bawk a, kan lawm hle a ni. Tichuan Inrinni July 1 2013 ah kan in a rawn dai lut a, ni nga lai kan mikhual ve thei a, kan kham lo em em a ni.

Pu Lura hi "Pathian thu awi" kan tih ang chi hi a ni a. Pathian thu lo chu titi tur a hre tlem hle. Engpawh sawi ila, rei lo teah Pathian thu bawkah min luhpui leh thin. A ni ang a Pathianthu tui chilh leh, ani ang tluka Pathian thu lo sawi tur hre lo mihring hi ka la tawng lo a ni mai thei! A ngaihsanawm ngawt mai.

Pa tawng duh tak, inngaitlawm, mi insumthei tak a ni a. Ei leh inah a fimkhur em em a, 'a tui e, tih avang te, ril a tam e tih avang te, a tam em mai' tih avang ten engmah a ei tawk ngai lo a ni ber. A kum ang zat ah chuan pa hrisel tak a ni a, insawiselna a nei miah lo. A vir vat a chak tha hle a, ke a kal te a thei hle. Pathian a tih vang leh a taksa a inenkawl that vangin a hrisel a ni ngei ang.

Kan Biak In, Mizo Presbyterian Church-ah Pu Lallura thusawina hun kan pe.

Inkhawm bang Biak In kawtah..

A lo thlen hlimah a lawmnan dawnfawh kan lo eipui..

Kan titi reng reng Pathian thu ah bak kan tawp thei lo.

Tlai thim hlimah te dil kamah kan walk vel a.

Titi pahah walk chu nuam ve mai mai...

Kan chhungkuain kan len chhuahpui a..

Kan fate nen....

Dinner te kan ei chhuak ho...a bula awm a nuam a, kan hlim thin hle.







No comments:

Post a Comment