SAWIZUI NUAM

Pathian tel hranpa lo, khawvel taka kan thlir chuan khawvela duhthusam ber mai chu hausak  a ni lo va, lar pawh a ni lova, thil thiam em em neih pawh a ni lo va, huaisen pawh a ni lo, hmel that ngawih ngawih pawh a ni lo va, zai thiam hluah hluah pawh a ni lo. Pian nalh a ni lo va, zei a ni hek lo. Thuziah thiam a ni lo va, hla phuah thiam pawh a ni lo. Rimawi tum thiam em em lam a ni lo va, Damdawi lam thiam emaw, science lam emaw, van thengreng zau tak hriat chiam chiam lama mi ril tak nih pawh a la ni bawk lo. Sport theih lam a ni lo va, fiamthu thiam tak mi tinui hluah hluah thei nih lam a ni lo

va, ei leh in theih chiam chiam lam a ni bawk lo bawk. Ka ngaihdan chuan heng zawng zawng ai hian "Mite ngaihnat" nih hi a ni.

Tunlai khawvelah hian tute hi nge ngainat hlawh (Most admired people) tih ka zawng chiam a, heng a hnuai mite hi an hming a lang tam khawp mai. A thlangtu leh a hun lai azirin a mihring chu an danglam fo mai a, mahse nghet deuhva awm tlat thenkhat han tarlang ila.

 Nelson Mandela, Mother Teresa, Mahatma Gandhi, Ronald Reagan leh Bill Gates te hi a langsar em em a ni.

Heng mite hian inan tlan deuhna kawng an nei a. Chungte chu;  an chapo lova, midang te tan an nung nasa a, mahni hma an sial lo.

Nelson Mandela:
South Africa ram mihang President hmasa ber a ni a. Mingo tlemtein an ram mihang tam tak awm an awp bet tlat duh lova bei lettu hruaitu ropui a ni. Hetia mingo hovin an awpbehna a do bur avang hian kum 27 zet mai tan inah an tantir a, a tawp atawpah chuan an chhuah ve ta tawk a. A ropuina leh ngainat hlawh ka tih em em na chhan chu, free and fair election an han neih takah khan hneh takin Pu Madela chu President atan an thlang tling ta a. Kum 1994 atangin 1999 thleng President hna hi a chelh a. A ram mipui ten an ui ngawih ngawih laiin a man chawlh a thlang ta tlat a, la thalai takin a chawl ta  a ni. Keiin ka ngaihsan lai chu chi inthliarna a do lai a ni ber lo va, tan ina rei tak a tan dan pawh a ni lova, duh se chuan duh chen chen President nihna chelh thei ngei ngei tur khan mi dang a kian hi ropui ka ti lo thei lo a ni.

Mother Teresa:
Mother Teresa mite'n "Pathian pencil" an tih mai hi mi rethei  ber ber te enkawl-in Calcutta-ah a hun tawp rak thleng a hmang a. Pathian duhdan leh ringtute awm dan tur dik tak chu Mother Teresa hmangin he khawvel-ah hian ziakin a alo awm ta a ni. Hmeichhe awm nem leh derdep te ni mahse, Pathian rawngbawlna atan a nun zawng zawng mite tan a hlan a, mirethei te tan a hun pum a pe zo. Ringtute hi amah ang vek ni dawn ta ila, khawvel hi kan hneh hma awm mang tk e! Ama tan engmah a khawl khawm lo, sum leh pai thuamhnaw leh nawm chenna leh hahdamna thil engmah enghelh a nei ngai lo. Ropui a khel lova, larna kawng a dap hek lo. Hmingthan tumin a phili buai lova, chung nun tumin tumah a nek buai lo! "Mi za i hrai theih loh chuan pakhat hrai mai rawh," tih te hi a sawi duh zawng a ni a. A han thih meuh chuan hnungzuitu mi 4000, center  610 ram 123 ah a nei hman a ni.

Mahatma Gandhi:
Hnamte Pa kan tih mai India ram miropui Gandhi hi a ropui thlawtin ngainat a va hlawh tak em. Phu pawh a phu reng a ni. India ram zalenna sual chhuaktu ropui ber a ni thlawt a. India ram zalen a nih hnu khan intih ropui nan eng chanvo mah a chelh zui lo nghe nghe. Lan sarh a phut lova, chawimawi a beisei lo. Ropui a khel lova, intih vei  dan awng a dap hram hram ngai lo. Lehkha thiam sang tak ni mahse mawl mang takin a nung a, India ram zalenna  atan a thawk rim em em. A nun a hlan a ni ber mai. Thusawi ropui tak tak a ngah mai a, tlem han chhawp chhuak ila. "Isua hi ka duh a, Kristian te hi ka duh lo, Isua an chhun lo em mai," tih te, " Mit aiah mit kan tih zel chuan kan mit a del vek mai ang sin," tih te, "Change i duh chuan chu chu ni hmasa rawh," tih te, "Tawngtaina hi zing lam chahbi zan lam tala," tih te, " Ka phalna lo chuan tuman min tina thiang lo," tih te..a tam em mai duh tawk mai ang.

Ronald Reagan:
America chang ni lo khawvelin Reagan hi an ngaina niin a hriat. A mizia leh sawrkar a kalpui danah fak a hlawh lo thei lo. Thil kal sual a awm chuan a hote a ko khawm a, "Ka thiam loh a ni" tiin thupha a chawi a. Hlawhtlinna an chan erawh chuan, "Chumi khami vang chuan kan hlawhtling," a ti leh theuh thin si. Amah atang chuan amah a lang ngai lo. Misual in an kah tuma damdawi ina a awm lai khan vawi khat chu bual ina tui a tibaw palh a, na chung chung a thingthiin  chhuat huh a hru fai lai a hote pindan va lutin an hmu a nih chu! Chuti khawpa inngaitlawm chu a ni. A Vice President Bush-a khan kan pu ka zui kum riat  chhunga nun dan mawi ka zir hi ka hun dang zawng zawng belhkhawma ka zir aiin a tam zawk," a ti thlawt a ni.

Bill Gates:
Khawvela hausa ber hun rei tak chhung ni tawh Bill Gates hi mi inngaitlawm tak, uang thuang lo leh chapo lo tak a ni. A ropui teh lul nen, a hausak tawntaw nen, USA ah hian a chanchin hi tual chhung chanchinbu leh engah mah hian a lang zut lem lo khawp mai. Intihlar leh inham puar lam a tuipui ber lo tih a chiang. Computer tilartu leh mimal ina kan lo neih theih phahna chhan bulpui ber ni mahse, Bill Gate hian a nihna leh a sum leh pai a uan pui ngai lo. The Gates Foundation an din a, chu chuan khawvel ram rethei zawka mirethei te chawisan an tum ngar ngar a. $ 30.6 billion in bul an tan a, an neih sumin mite an tanpui a ni ber mai. A thianpa leh thawhpui Warren Buffett pawh hi a theuneu lo. "Kei aiin midang an tanpui thiam zawk," ti chungin $ 30 billion The Gates Foundation tan a hlan ve a, hei hi khawvela donation lian ber  a ni hial. Chuti chung chuan khawiah mah a hming tihlan a duh lova, mahse thup sen chu a ni chuang lo!

Heng mi ngainatawmho hian an thiltih an tlangaupui chiam chiam ngai lo va, an thil pek leh mahni inpekna te an puangzar hek lo. Thlan chhuah hruaitu an nih chuan a awm khai chinah mi dang an kian a, mahni ham haiin, zah pawh dawn lovin a theih chen chen roreltu nih te an tum lo. Mahni inhaivur lam aiin mi dang puih lamah an ram tang a, mahni chu ral der thei turin an inpe a ni ber mai. He khawvel ah hian eng mah kan luhpui lova, engmah kan chhuahpui dawn bak hek lo tih an chiang a. Bible zirtirna ang takin kan dam hun chhung hi chhum rei lote lo lang ta ang chauh a ni tih an hre ran reng ni ngei tur a ni. Chuvangin kan chanchin hi miten rawn sawi leh dawn ta se, ngaihnawm ti taka an sawi nge kan duh sawi pawh an sawi that peih loh nih hi vawiin hian kan thlan mai turin kan hmaah pharhin a awm a ni.

(He thu hi Nepal Mizo Welfare ten an magazine chhuah tura thuziak ve tura min sawmna ngai pawimawh a, ka ziah ve a ni a...an chhuah hnu kum feah hei ka blog ah ka dah ve mai mai a nih hi)

MINGO vrs. MIZO

Mingo ho leh Mizo ho hian inanna nei nual mah ila, inan lohna mak ang reng tak tak hi kan nei a. A tu tih dan nge tha zawk chu ka sawi thawr thei lo va, chhiartute thu vuak thlak atan dah ta ila. Mak ang reng ka tih mai mai chu hei hi a ni:

Henglai (USA) Mingo ho hian an pianpui tawng chu English a ni a. Keini Mizo ho pianpui tawng chu English a ni ve hlawm meuh lo va, chuvang chuan an bengah chuan kan pai viau thin ang a. Thiam lo lehzual te phei hi chu hahthlak khawpa pai, Mizo thenkhat ngei te tan ngei pawh lo thawipikpui ve tham te a ni thin ang! Chutiang taka thiam lo leh pai chu be mahse an ni Mingo ho hi chu an pai ve kher chuang lo va, pai miah lovin, uang lovin, dawhthei takin a tua te pawh hi min be thin.

Mizo ho chuan kan pianpui tawng Mizo tawng pai ang reng deuva hmang, a bikin vai te ngat phei hi chu pai lo hian kan be hlei thei lo va, kan nam nul deuh va; uang titih hian an ai ai hian kan pai zawk fo mai a! Hei hi engvang nge ni ang le???

Mingo ho chuan naupang leh nausen te hi duat aw leh pangchang aw, fiah lo leh naupang te tawng awm lek hian an be ngai lo va. An tiatpui biak a, fiah takin, pangngai takin an be mai a. Mizo ho chuan naupang leh naute te kan han biak tawh hi chuan a tua mah hi kan tawng fiah thei tawh thin lo a nih hi. Hei hi engvang nge niang le???

DAM REI HLAWKNA

"....Chuti chuan i tan a tha ang a leiah hian i dam rei bawk ang.." leia dam rei ngawt mai hi engvangin nge a hlut a, malsawmna a nih hi ka ngaihtuah thin a. Chhanna ka hmu thei lem lo. Dam rei chu anchhia ang thaw thang tea ngaihtuah chang ka nei a, mahse thih hma lutuk a lo pawi em em na chu he lei hohzia leh Pathian takzia kan hre chiang hman dawn lo a lo ni! Mi bik tak kan nih ngawt loh chuan.

Tute pawh hi rei tawk an dam chuan that laia Pathian ngaihsak lem lo te pawh hian upat deuh hnu chuan Pathian ngaihsakna an lo nei a. Kum a tam ang zelin an lo fing a, Pathian awmzia te, a takzia te, nun hohzia te, lei dam chhung rei lohzia te an lo man hman a. Loh theih lohvin Pathian ngaihsakna a lo awm thin! Chu chu a hlu em em a, chu chu dam rei hlawkna chu a ni.