Tuesday, November 19, 2013

TLAI KHAWHNU PIANCHAM LAWMNA


Nizan (Nov.17 2013 Sunday zan) khan ka birthday tlai khaw hnuah kan lawmpui dawn che tiin nu 2 leh nula 2 an rawn insawmkhawm a. Ei siam lama 'kei ka ni' inti thah an ni bawk a, ei chu an siam tui ngei reng mai. Min khek riltam te te a, chutah min han hrai ta a, a tui ngei mai.

Chaw ei kham chuan kan titi ta a, kei pawh chuan darkar 1 zet chu ka thutpui a. Titi a tui bawk a, an tawng mawh lo hlawm khawp mai a. A rik hian an ri bawrh bawrh a ni ber mai. A birthday neitupa ber chuan ka inthiarfihlimsan a, ka thlah fal ta a ni ber ang chu. Hmeichhe 5 chu an titi ta tak tak a, an nui bawrh bawrh bawk a. Ri reng reng a reh lo. Ka piancham nuam ti taka an hmang kha ka lawm a, an thawm ka ngaithla reng a, a upa pa an tawng ring a, a naupang pang an tawng rang a, a milai laiin sawi tur an ngah emaw tih tur a ni!

Chutia ka inthiarfihlim chhan chu engnge pawh ka hre lo, ka khawhar nge, ka inkiltawih nge pawh ka hre lo, living room lamah TV mahni chauhvin ka en ta ngar ngar a. Hmeichhe 5 lah chuan ka awm lo tih pawh an hre chuang lova, an hlim ngai rengin an hlim a, ka birthday a ni tih pawh an hre chang ngut tawh hmel lo. Isua lam ngaihtuah lek lova Krismas kan hmang thin te pawh min ngaihtuah chhuahtir rum rum!

An nui bawrh bawrh reng a; an ri nawk nawk reng bawk a, tawng an inchuh pawh a ni lo, chuh pawh an tum lo, tawng chu an chanvo ah an ngai theuh ni berin a lang. A chang chuan an inngaithlatawn seng lo ni ten ka hria. A chang chuan an 5 chuan an tawng rual vek te'n ka hre thin! Kha ti taka 'hit' tur kha tih hria se chuan a tua te pawh khan chaw ei khawm leh turin, "Ka hman lo," an tih ka ring miah lo!
Amawiin zo ar a rawn thawh a, a huaihawttu berah leh a thu berah a tang a, a hah ber bawk.

Zawmi, Maruati,Kei, Zoremi, Amawii,Kimtei

Inhmuhkhawm a khat a, a tuk hna thawh a lo ni nen, boruak an am hle...

Zoremi bai chhuan a tui a, Amawii salad siam a tui bawk..zoar nen.

Chawhmeh chu a tam tlurh lo, mahse a quality a, hrawk a fah a ni ber mai.

Thursday, November 14, 2013

A TAWK A AWM....


A TAWK A AWM!

Philippines ramah khian tribal hnam pakhat an awm a. Chung mite chuan thawnthu ngaihnawm tak pakhat an nei a. Chu chu an tu leh fate thlengin an inzirtir thin a, chu chuan an hnam a tihuaisenin a hmangaihtir a, an hnampui te hmangaihna leh mahni hnama induhna te a pe a, chuvang chuan Philippines hi ram dang mi, Spanish te, American te, Japanese ten awp tawh mahse, he tlang mi hnam hi chu tuman an awp ve ngai lo. Hnam thawnthu an neih that em vang a ni.

An thawnthuah chuan; Pathianin mihring a siam tirh khan hlumin a siam a, chu chu meiah a rawh ro va. Pathian chuan a lo vil tha tawk lo va, a lo rawh rei deuh va. A han hriat chhuah a, an phawrh meuh chuan a lo ut hle tawh a, chuta tang chuan midum ho hi an lo piang ta a ni. Pathian chuan tha a ti lova a dang a siam leh ta a. A ut lutuk a hlauh a vangin a phawrh thuai a, a la var pur a; chuta tang chuan mingo ho hi an lo piang leh a. Pathian chuan tha a la ti ta chuang lova a dang a siam leh a. 'Tun tum chu ngunthluk takin ka vil tawh ang,' a ti a. Tichuan a hun takah a thur ta a, keini ho hi kan lo piang chhuak ta a ni. Kan dum lo va, kan var hek lo, an ti thin. Keini Mizo te pawh hian chu chu kan tawmpui thei awm e.

Mizoramah political party duhawm tak mai Congress a lo lar chhuak a. He pawl hi India ram pum huap a ni a, a lian a, a zau a, an hausa bawk a. Mi tin an leng a, mi tam tak an awm a. Chu pawla awm te chu an rilru a zau va, Mizo hnam tan bika ding ni hek lo, Vai te, Khasi te, Bihari te, Bengali te, Nepali te, Tuikuk te, a hnam tin an leng vek mai. Mizo te pual bik a nih loh avangin a bik taka Mizo te duhsakna pawh awm tawh chuang lova, he pawl hi chu hnam tin inphek enna ang reng a ni. He pawla awm te hi chu an inti unau va, an inthliar lo va, an induhsaktawn a, hnam hrang hrang te pawh unau ang chiahin an awm a, hnam bik inlakhranna leh nun khaw chhuah tumna awm hran lo va, hnam tenau tan chuan ze hlohna lipui a ni hawt mai. Mahni hnam culture bik leh tih dan phung a leklam hleih theih loh a ni ber mai a, inhrutrualna, inchhuan finna lipui (big boiling pot) a ni. Kan hnam ze mawi hloh duh lo tan chuan telna chi a ni lo va, kan hnam ze bil hloh pawi ti lo leh chhuang hran lo tan chuan bawh huam huam chi a ni.

Congress zawng a zau em mai tiin miin MNF an zui a. Hei hi chuan kan hnam a ngai pawimawh khawp mai. A Mizo em em a, he pawl duh dan chuan thil reng reng hi Congress tih dan letling hi a ni fai deuh vek mai. Inphalrai huam ai chuan inkharkhip bam mai te an thlang a, Mizo tak mai a, ramri hung fel thlap mai te an sawi tui hle thin. Mizo pual ngei pawl ni bik hliah hliah a an inhriat avangin he pawl awm lawklawh tawh te chuan party dang hi chu an hmu jenlail hu mai a. Congress ngat phei hi chuan an luak a ti chhuak a. An ni chu Mizo bik hliah hliah, hnam hmangaihtu fal tak angin an inngai a, an inzirtir bawk niin a hriat. 'Tam tlurh ai chuan tlem rem rawm ruh tak' nih an duh fo thin a, Ram hmangaih te, Mizo tih te, Remna leh muanna te hi mawlmang takin an pual bik liau liau niin an hria a, rilru zau tur lam aiin rilru zim lam hawi zawng, vai haw zawng leh hnam dang ngaithei lo zawng zelin an inzirtir emaw ni chu aw a tih theih fo thin a. Awm pawh a awm a chhan chu he pawl hian Mizo chauh a huam avangin; chuvang chuan Mizo inti thei hrih lo te tan te, Mizo ni ve ngai lo tur te tan te chuan he pawlah hian hmun a awm lo reng reng a, a awm ngai lo ang a; a zim tlat.

Congress a zau lutuk a, MNF an zim lutuk a tiin Chung lam hriattirnain a tawk chauh tur ZNP a lo piang ta a. He ZNP hi chuan Zo hnathlak zawng zawng hnam 12 a huam a, ngai teh u Vai ngalsin leh hnam duk dak lo chu zu huam chuang hauh lo va! Bihari te, Kashmiri te, Vai leh Hindu chi reng reng a huam ta hauh lo mai. Hei ngei hi kan mil tawk, kan tana tha tur pawl chu a va ni thei mai awm em! He pawl hian Congress angin vai zawmpui a nei lo va, Zoram chhul chhuak ngei a ni a, MNF angin Zo hnam peng hrang hrang te a chhawk ve si lo. Congress ho chu India ram pum ang hian an lung awi a, ramri mumal pawh an ngaihsak lem lo. MNF chuan kan ram neih mek te hi an duh tawk der a, hung fel mai an duh a, mahse ZNP chuan Pathiana rinnna nghat chungin leh khawvel her zelah beiseina dahin he kan ramri hman mek aia zau fe hi luah thei turah an inngai a. Zo hnahthlak zawng zawng te bawh chin ram hi rorelna hmun khata awm turin political vision thui tak an nei a ni. He vision hi Congress ten sawi ve se nuih a za, MNF ten sawi ve se a huatthlala tlat. An hun lai zawng zawnga an khawsakzia en hian heng pawl pahnih te hi chuan he vision kher hi chu an sawi ve thiang lo hrim hrim.

Chutichuan, sawrkar hmasa tawh te thil tih chhia te hnual suat a, an tih that te tung ding a, thil tha dang tam tak; sawrkar hmasa ten tih nachang an hriat loh, an tih theih loh, an tih peih lohte ti thar turin ZNP chuan rilru thui tak nen he kan Zo Nation hi a din thar dawn a. Zau luat avanga rilru na te, zim luat avanga lunghnur taka hnawl hnuten tanrual hi chakna ni tih hre thar lehin...khawnge a sa lai taka chhu duh lo ten a eng lai berah tal chhu se...a ...'Ni' ah ngei in chhu khauh khauh ang u hmiang.

Wednesday, November 6, 2013

ENGVANGIN MAW NEUTRAL IN ZNP AN VOTE ANG?

ENGVANGIN MAW NEUTRAL IN ZNP AN VOTE ANG?

Sawi tawh angin tun inthlanah hian party ruhkawl te, party mi te, nutral tan lam nei te chuan an vote tur a chiang sa leh ta mai a. Sawi sual theih a ni lo; an tan pangngai an vote ang. Amaherawhchu mi a neutral tak tak a nih chuan ZNP a vote dawn tlat a, a chhan chu a neutral tak tak vang a ni, Zoram thatna a duh tlat hek. 

Party dangte te hi an tha lo em ni?

Party dang PC,MNF leh INC te an tha lo a ni hauh lo. An hun te teah an thain Zoram mipui pawhin ring tak chunga kan lo vote tawh thin te an ni. Kan ram pawh hun rei tak tak chhung an lo kaihruai tawh a, thil tha tam tak pawh an ti a, zep nak emaw tihsual nil nial pawh an nei! Chungte te chu mipui hian an hai lo va, insiam tha tur leh Zoram siamtha tur hian chance tha tak tak mipuiin an pe thin mahse an golden chance hi an bawh pelh hlawm hlauh mai! Entirnan, MNF sawrkar kal ta leh tuna Congress sorkar hian hlauhthawnawm miah lovin an mahni lawngin(absolute majority) sorkarna an siam thei a, ram siam duh tak tak leh a ngaihan hria ni se chuan mipui chuan chance kan pe narawh e. Mahse mipui beng leh hrawk fah khawpin ram an hruai lo ve ve a, mipui phun leh lungawi lo chiar a lo ring ta em em a nih hi. Heti khawpa sawisel kai leh duh khawp loh an nih hi inhriain insiam that duh tak tak ni se; a chhan bulpui chu an hria a lawm, leader ber ber te an thlak ngei ngei ang. Chu chu an tih theih si loh chuan mipui hian heng party ah hian rinna nghah zel a tul fahran ta lo a ni. An leader te thlak se zawng, mipui hian heng party-ah hian an rinawmna leh beiseina pawh an lantir leh mahna!

ZNP hi a tha ber a ni hauh kher lo vang, party thar lam leh lian lo tak pawh a ni. Mahse party chu mihring awmkhawm siam mai a ni a, awmkhawm an tam chuan party lian a ni zui mai a. Neutralin an vote rawn phei chuan sorkarna la tur hian hun rei a ngai hauh lo. Zan hnih khat thil thuin 'boruak' a kal puk a, boruak nei lam lam party an tling thluai thluai mai thin. Inthlan awm tawh zawng zawngah chu chu a hriat theih a, inthlan hnuhnung berah pawh INC kha an rin phak bakin an chak a. Inthlan hmasa lehah pawh an rin phak bakin MNF an chak bawk. Chuvangin tun tumah pawh hian ZNP hian neutral rin a hlawh ngat chuan, an tling thluai thluai lo vang tih tunge sawi thei?

ZNP in party dang zawng aia chance an neih thatna chhan chu hengte hi a ni:

1. Sawrkarna an la siam ve lo. Kristian ram kan nih ang ngeiin khawngaihna nei ram kan ni a. Vai ram angin a chak lam chaktir reng hi kan rilru a ni ve lo va, "intihchhawk ve se" tih rilru hrim hrim hian ringtute thinlung a luah a ni. La sawrkar ve lo an nih avang hian thil tih pawi sawi tur an la nei ve lo va, chu chuan voters ah beiseina sang tak a pek phah!

2. Party president awm mek rau rauvah phat rual lovin ZNP president hi thusawi thiam ber, a ngaihna hre ber, tun lai ber ( facebook pawh a hmang tangkai nasa hle), CM atana due ber hrim hrim, vai hlauh leh zah tur ber, corruption a fihlim ber, Kohhran upa awm chhun, party hrang hrang experience nei tha ber, Law enforcement a that hmel ber, Politic kalkawng chhuk chho ber, ram hmangaih avanga chan nasa ber a ni tih mipui hian an hre tawh a, CM atan en chhin an chak a, chu chu opinion poll zawng zawngin min hrilh a ni.

3. Tun lai khawvel chu tunhma ang a ni tawh lo va, engkim hi langtlang leh inhawng sa vek a ni ta. Thingtlang kil khawr ber pawn cell phone an nei vek tawh a, tv an en vek thei a, eng thilah mah tun hma angin inbum theih a ni tawh lova, politician dawt sawi hrat leh fair lo tan hmun a zim tial tial a, sawrkar rei tawh leh thu lawi lo, dawt leh thudik hrul lo sawi tam tawh tan mi thinlung a inkhar tial tial tlat ta mai! Chu tak chuan la sawrkar ve ngai lo ZNP, dawt leh thu lawilo mipui la fah ve ngai lo dinhmun tithatu a ni.

4. Tun lai khawvel chu thil thar duhna hun a ni a. Motor thar kawr thar leh mi thar thiau ramhruaitu duhna hun a thleng ta. MNF te, INC te, PC te an sual ngawr ngawr vang ni hauh lovin, lo sawrkar leh ta se, eng ang sawrkar nge an nih dawn mipui hian an ral hriat sa tawh a, mipui bei a dawng nghal tlat! MNF emaw INC emaw hi lo sawrkar se, kan CM chu kan hriat tawh tho kha a ni a; tun hma aiin a tar ang a, thu lawilo leh maksak pui pui a sawi tam ang a. "Mipuiin min duh tho" tihna rilru nen a huangtau zual ang a, CM sawia mawilo an phuh chhuah tam tawh tehlul nen, term lehah hi chuan a maka makin thu mak an sawi tam tawh zawk ang. Hemi hrilhlawk dik tur hian zawlnei nih kher pawh ngaiin a lang lo ve!

5. Kohhran hrang dang chu ka sawi thei lo, mahse ZNP leh Mizo Presbyterian Kohhran duhdan hi chu a inmil a ni. A thlawn a thil sem an duh lo ve ve a, Pathian duh dan ang ngeiin rim taka hna thawk a, thawh rah ei tura Mizo mipui te kaih harh hi an tum chu a ni. A thlawna sem hian min ti thatchhia a, min tipamham a, min tikoham a, min tam chhuah thei a ni. Hei hi Pathian thu nen pawh a inmil lo niin a lang, chu chu ZNP leh Kohhran hote hi chuan an do tlat a ni.

6. Thil to chak leh loneitute dinhmun chhe zel hian ZNP a ko lawm lawm a ni. ZNP policy chuan, "Thlai thar hralhna man hre sain lo in nei ang" a ti a. Kha leh chen kha RISK puitling la-in thlai leh sawhthing te an lo ching a, dah tawih, motor chiltir, chawh loh law law, chin tawh loh law law, kut hna thawh tawh loh law law te a hlawh chhuah chu a ni. Hrisel ngaihna pawh a awm hlei nem, retheih nen, rilru nat nen loneitute dinhmun a chhe tak zet a, chhan chhuaktu an auh mai loh nakah. Neksawr, hlamchhiah leh rilru na a mi siam hi a tha lo, an Pathian an au thin si a. Chuvangin loneituten ZNP ah beiseina sang tak an nei a, thalai ten chu chu an hmu thiam a, he party hi hnathawh kawr haktir ngei an tum ang hle.

ZNP a sawrkar emaw party dang an sawrkar emaw pawh ni se, kan ram hruaitu ten hei hi hre rawh u, tun hma ang khan Mizo mipui te hi thu ho leh mawl mang, keini mimawl pawhin kan ngaih nep thil, awm ang lo hi sawi sawi tawh suh a. Thalaite kan competitive rilru tawh a, mi ram hruaitu ropuite kan hria a, kan thik thin; kanram hruaitute pawh hi chhuan ve te pawh kan chak che u alawm. Tun hma deuh chuan thu lawi lovin min bum mai mai thin a, khang hun kha a liam tawh a, bum mai mai theih kan ni tawh lo ti hre rawh u. Computer kan nei fur tawh a, cell phone phei chu mi tinin kan nei ta; in tawng leh chezia hi fiah takin kan SAVED hmak hmak thei tawh a nia!

Sunday, November 3, 2013

NEUTRAL TAK TAK

NEUTRAL TAK TAK:

Fiamthu pakhat,"Durtlang bawnghnute chu chi li a awm a, 
1.Tui pawlh, 
2. Tui pawlh loh 
3. Tui pawlh loh tak tak 
4 Sawr thlak hlim, te" an ti thin a. 

Chutiang chiah chuan Mizoram mipui (voters te) pawh hi chi li an awmin ka hre thin. 
1 Party ruhkawl 
2. Party mi
3. Neutral inti
4. Neutral tak tak.

Heng voters chi li-ah hian Party ruhkawl ho hi chu sawi an ngai lova, an pute thu thu hi a ni tawp mai a, nitin party pisa ah an kal a, nilengin an va thu ve a, party PR te an hawn a, party tan an tangkai em em vek mai, party tan mi duhawm te an ni.

Party mite erawh hi chu nitin party office kal chuang lo; hming inziak lut, tui ve tak tak te an ni a. "Utawk pawh ni se ka vote ang" ti chi kha an ni a, eng boruak mahin an tanhmun a sawi dang lam lem lo, ral khatah party tan an rinawm em em mai a ni.

Neutral rawngkai Neutral inti leh neutral tak tak te hi an pawimawh khawp mai a. Inthlan apiangin heng mite sukthlek hian kori a tu thei khawp mai a. Neutral inti ho hi chu Kohhran mite leh Sorkar mite, tan lam nei sa, mahni nihna avangin inthup ru hram hram ho hi an ni ber a. Heng zinga tam zawk hi chuan an vote pangngai an vote reng tho va, hei vang hian sorkarna changtu party ten an lo sawrkarin an thikthu a chhiat viau chuan an sawn dawr dawr thin reng a. Neutral tak tak an ni lova, Nihna vanga neutral inti mai mai tan lam nei sa an ni.

Neutral tak tak ho hi an pawimawh a, bawnghnute a KHAR lai ang hi an ni a, heng ho sukthlek hi a pawimawh em em. Heng mite sukthlek lam lam hian sawrkarna an siam thin. Engvangin nge mi hi a neutral tak tak theih aw?
1. A fin leh fel em vangin a neutral tak tak thei a.
2. A mawl em vangin a neutral tak tak thei bawk.

Kan hriat reng atana tha erawh chu mi hi a Neutral tak tak avangin a fel bik chuang lo va, induh thei bik pawh a ni chuang lo. A khawhawi zim luat avangin neutral tak tak a ni ve mai mai thei tho tih hriat a tha hle. Pastor te an neutral tak tak thei a, KS te pawh chuti tho. Mi an neutral tak tak avangin tumah ngaihsan ngawt tur an ni chuang lova, mi ten tan lawm leh awn lam an neihsa vangin dem ngawt theih pawh an ni lo va, kan tan loh lam miin an tan vangin huat tur a ni lo va, tihtauhsan tur a ni lo va, thiantha list atanga ban kher pawh a ngai chuang lo.

Sipaiin min sawisak thin lai khan PC party a lo ding a, kan thlamuanpui a, neutral tak tak ten an bawh a, an sawrkawr awn awn mai a nih kha. Remna leh muanna kan neih hma khan Congress chu remna leh muanna symbol ang hial mipuiin kan ngaih avangin Congress kan sawrkawr tir a, an indin lian a, vawiin ni thlengin an that phah ta reng a. MNF ten ramhnuai chhuahsanin tualchhung politics an rawn khel ve ta a, rei tak hrehawm tuar an nih avangin mipuiin kan khawngaih a, kan sawrkar tir a, neutral ten kan vawt awn awn mai a. Han inpuang ta mai mai ila; kei ngei pawh hian PC, MNF, Congress te ka vote ve vek hman a ni, neutral tak tak ka nih thin avangin. Mahse khang hun lai kha a zo tawh a, vawiin ah chuan ngai teh u thil a lo dang zo ta. Duhsak taka kan vote, beiseina sang tak nena kan sawrkartir te khan, zep nak emaw kan beisei an pha lova, hmasawn ahnehin mi hnung kan um ta pawh a ni pha lo, mi hnungah kan tawi khawmuang ta mai mai a nih ber hi!

PC, Congress, MNF te hi an mahni party chaknaa sawrkar an ni lo va, a hun lai te te ah neutral tak tak ten an vote thin avanga sawrkar mai a ni. Chuti ni lova party chakna hmanga sawrkar chu ni se, party ngai an sawrkar reng ang chu, tu party mahin an thlak thei nang! Mahse heng party te hian sawrkarna chang turin neutral tak tak te vote an mamawh tih a chiang a ni.

Tichuan, tunah zawng heng party sawrkar tawh te hian fel tawk lohna neuh neuh an neih hlawm vangin mipui an mizia kan hre ta a, vote nawn kan duh em tih hi zawhna a ni ta. Mizo mipui tam ber chuan heng party khawsak dan hi lungawithlak loh kan ti theuh mai niin a lang. Chumi a nih chuan neutral tak tak te hian tunge an vote tak ang?

Sawi tak ang khan an hun lai te te ah theuh PC,INC,MNF te neutral tak tak ten tulna avangin an lo vawt tling tawh a, tun tumah hi chuan ZNP bakah tlan chhiatna tur a awm tawh lo. Chuvangin neutral tak tak kan tih ho hi chuan tun inthlanah hian ZNP an vote ngei ngei dawn a, an vote ngei ngei a ngai hial zawk a! Chuvangin tun inthlan dawn boruak ah hian ngai reng rawh, "Miin 'neutral tak tak kan ni' ti chungin ZNP a vote loh chuan neutral tak tak ni lo vin, 'party mi' a nih loh vek pawhin 'neutral inti' mai mai; tan lam neisa a ni tih hria ang che!